H CPK (κρεατινική κινάση) ανιχνεύεται κυρίως σε σκελετικούς μυς και ιστούς σπλάγχνων (π.χ. καρδιά εγκέφαλος) και αποτελεί ένζυμο που συντελεί στην παροχή ενέργειας. Η τιμή της cpk εξαρτάται από παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, τη φυλή και η σωματική δραστηριότητα.
Οι σκελετικοί μυς περιέχουν κυρίως τη μορφή CK3 ή ΜΜ, ο καρδιακός CK 3 και CK2 ή ΜΒ και ο εγκεφαλικός ιστός, ο γαστρεντερικός ιστός και το ουροποιογεννητικό σύστημα ΒΒ ή CK1. Όταν καταστραφούν τμήματα ιστών που περιέχουν cpk από υποκείμενο νόσημα ή παράγοντα, το ένζυμο cpk «διαχέεται» στο αίμα και τα μετρούμενα επίπεδα εμφανίζονται υψηλά. Έτσι για παράδειγμα σε οξύ έμφραγμα, στο οποίο καταστρέφεται τμήμα μυοκαρδίου αυξάνει η ΜΒ CPK που ευρίσκεται στον καρδιακό ιστό. H CK-MB αρχίζει να αυξάνεται 4-6 ώρες μετά την έναρξη της οξείας μυοκαρδιακής βλάβης για να αποκατασταθεί προοδευτικά μετά από 36 με 48 ώρες. Εγκεφαλικά επεισόδια, η αιμόλυση, τα τραύματα, λοιμώδη νοσήματα, ορμονικές βλάβες, καρκινώματα, φάρμακα και τοξικές ουσίες, η πνευμονική εμβολή προακλούν με ανάλογους μηχανισμούς αυξήσεις στην cpk.
Η cpk αποτελεί επίσης δείκτη σωματικής υπερκόπωσης. Η σωματική υπερκόπωση είναι το πιο κοινό αίτιο αυξημένης cpk. H σωματική υπερκόπωση είναι παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από επίμονη εξάντληση των σωματικών μυών, η οποία προέρχεται από υπερβολική άσκηση ή ανεπαρκή ξεκούραση κατά την διάρκεια παρατεταμένων χρονικών περιόδων. Η καταπόνηση των μυών οδηγεί σε λύση μυικών κυττάρων και διαρροή ενδοκυτταρικών ουσιών στα αγγεία, με αποτέλεσμα την αύξηση της CPK. Σε σοβαρές περιπτώσεις προκύπτει μια σοβαρή πάθηση που ονομάζεται ραβδομυόλυση.
Η μυοσφαιρίνη, βασικό συστατικό των μυικών κυττάρων απελευθερώνεται σε μεγάλες ποσότητες στο πλάσμα και στη συνέχεια απεκκρινόμενη από τα νεφρά μπορεί να προκαλέσει απόφραξη νεφρικών σωληναρίων, και οξεία νεφρική ανεπάρκεια.Οι ασθενείς νοιώθουν γενικευμένη ατονία και μυικά άλγη.Ορισμένοι παράγοντες, καταστάσεις της καθημερινότητας και νοσήματα (π.χ. κύηση, κατάχρηση ουσιών (π.χ. αλκοόλ), κακή διατροφή, φάρμακα, stress, γενετικοί παράγοντες, ακραίες περιβαλλοντικές θερμοκρασίες,αναιμία, τραύματα,ορμονικές διαταραχές, λοιμώξεις, καρδιοαναπνευστικά νοσήματα) καθιστούν το άτομο πιο επιρρεπές στη σωματική υπερκόπωση
Η πρόληψη της σωματικής υπερκόπωσης:
• Το πρόγραμμα άσκησης πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε προθέρμανση και αποθεραπεία με ασκήσεις χαλάρωσης.
• Εάν αφήσετε την άθληση για κάποιο χρονικό διάστημα μην ενταχθείτε απότομα σε πρόγραμμα άσκησης αλλά σταδιακά. Η άσκηση μετά από μακροχρόνιες περιόδους καθιστικής ζωής καταπονεί ιδιαίτερα το μυϊκό σύστημα.
• Μην ασκείστε αμέσως μετά φαγητό και κατά τις μεσημβρινές ώρες.
• Πιείτε ένα ποτήρι νερό πριν την άσκηση.
• Πείτε όχι στην ορθοστασία.
• Η επίπονη καθημερινή άσκηση που διαρκεί άνω των σαρανταπέντε λεπτών πρέπει να γίνεται υπό ιατρική παρακολούθηση.
• Αποφύγετε την άσκηση κατά την διάρκεια ακραίων περιβαλλοντικών θερμοκρασιών.
• Αποφύγετε την άσκηση κατά την διάρκεια οξέων λοιμώξεων.
• Να έχετε επαρκή ύπνο. Για να ξεκουράζεστε επαρκώς από την άσκηση, συνιστάται καλό ανατομικό στρώμα κατά τον ύπνο, το οποίο πρέπει να το αλλάζετε μετά την ημερομηνία λήξης του προϊόντος με βάση τις οδηγίες του κατασκευαστή.
• Να φροντίσετε για τη σωστή διατροφή σας αποφεύγοντας ακραίες νηστείες. Η διατροφή σας πρέπει να έχει ως βάση την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή. Εάν είστε σε οργανωμένο πρόγραμμα έντονης και παρατεταμένης άσκησης ενδέχεται να χρειαστείτε εμπλουτισμό του καθημερινού διατροφικού σας προγράμματος με λειτουργικά τρόφιμα, βιταμίνες ή συμπληρώματα.
Η θεραπεία της σωματικής υπερκόπωσης γίνεται με φάρμακα, ειδικά διατροφικά προγράμματα και συμπληρώματα τόνωσης της ενεργειακής εφεδρείας του μυικού συστήματος. Σοβαρές περιπτώσεις ραβδομυόλυσης ενδέχεται να χρειαστούν νοσηλεία. Η σωστή παθολογική εξέταση κατευθύνει την διάγνωση και την αποτελεσματική θεραπεία.
Συγγραφέας Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
πηγή: enallaktikidrasi.com