Τα τελευταία χρόνια στην χώρα μας παρουσιάζονται πολλά περιστατικά αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε αθλούμενους. Παρ’ όλ’ αυτά οι αθλητές μπορεί να παρουσιάζουν καρδιακές παθήσεις ή συγγενείς ανωμαλίες, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε αιφνίδιο καρδιακό θάνατο. Επιπρόσθετα, η έντονη αθλητική δραστηριότητα μπορεί να πυροδοτήσει επικίνδυνους μηχανισμούς σε ευαίσθητα άτομα.
Πριν από το ξεκίνημα της κάθε αθλητικής χρονιάς ή αθλητικής δραστηριότητας θα πρέπει απαραιτήτως να υποβάλλονται οι αθλητές-ασκούμενοι σε ένα προαθλητικό έλεγχο. Ο έλεγχος αυτός δεν σημαίνει ότι θα αποτρέψει κάποιον που έχει διαγνωστεί με πρόβλημα στην υγεία του να απέχει από την άθληση, αντίθετα θα πρέπει να γνωρίζει ο ίδιος, ο γονιός και ο προπονητής την «αδυναμία» ώστε να προστατευτεί κάνοντας ειδική άσκηση.
Οι εξετάσεις που απαιτούνται για τον προληπτικό έλεγχο των αθλούμενων ώστε να διασφαλιστεί ότι η άσκηση δεν θα είναι επιβλαβής για την υγεία τους είναι οι ακόλουθες:
Ο καρδιολογικός έλεγχος στα παιδιά είναι πολύ σημαντικός, γιατί παρ’ όλο που τα παιδιά αποτελούν μια πληθυσμιακή ομάδα όπου οι καρδιαγγειακές παθήσεις εμφανίζονται σε πολύ χαμηλή συχνότητα, εν τούτοις η τυχόν ύπαρξής τους έχει τεράστιο οικογενειακό και κοινωνικό αντίκτυπο. Το 70% των αιφνίδιων θανάτων οφείλεται σε καρδιακά αίτια, στο 48% προϋπήρχαν συμπτώματα ενώ στο 22% υπήρχε ιστορικό αιφνίδιου θανάτου στην οικογένεια. Μέσα από τον καρδιολογικό έλεγχο γίνεται λήψη ιστορικού τόσο ατομικό όσο και οικογενειακό ιστορικό και των δύο γονέων, κλινική εξέταση, καταγραφή ηλεκτροκαρδιογραφήματος και υπερηχοκαρδιογραφική εξέταση.
Στους ασκούμενους συχνή αιτία της μειωμένης απόδοσης αλλά και της διακοπής της άσκησης είναι το ασκησιογενές άσθμα που εμφανίζεται συνήθως μετά από έντονη άσκηση και χαρακτηρίζεται από πόνο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή, βήχα και σφύριγμα της αναπνοής. Η συχνότητα του άσθματος κατά την κόπωση κυμαίνεται μεταξύ 12-15%. Ένα ποσοστό 90% των πασχόντων από άσθμα, παρουσιάζουν και άσθμα κατά την άσκηση, ενώ 35-45% των ατόμων με αλλεργική ρινίτιδα, χωρίς διαγνωσμένο άσθμα, παρουσιάζουν ασκησιογενές άσθμα. H συχνότητα ανάμεσα στους επαγγελματίες αθλητές κυμαίνεται μεταξύ 4-10%. Ο λειτουργικός έλεγχος της αναπνοής αποτελείται από τη σπιρομέτρηση και μας επιτρέπει να δούμε πιθανές μεταβολές μετά την άσκηση.
Η ορθοπεδική εξέταση περιλαμβάνει αναλυτική εξέταση κινητικού συστήματος, την αναγνώριση ανατομικών ιδιαιτεροτήτων, την ελαστικότητα και το εύρος κίνησης των αρθρώσεων, τη μέτρηση της δύναμης σε άνω και κάτω άκρα καθώς και τη καταγραφή των σωματομετρικών χαρακτηριστικών στοιχείων.
- Εργοσπιρομετρικός έλεγχος
Η εργοσπιρομετρία ή/και καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως, είναι εξέταση μέσα από την οποία συλλέγουμε πληροφορίες για τη λειτουργία της καρδιάς των πνευμόνων, αλλά και για το σύνολο του οργανισμού, στην ηρεμία, στη μέγιστη προσπάθεια και κατά την επαναφορά του οργανισμού στην ηρεμία. Σε έναν πλήρη εργοσπιρομετρικό έλεγχο καταγράφονται αναπνευστικοί, καρδιολογικοί και μεταβολικοί παράμετροι κατά την άσκηση όπως: κατανάλωση οξυγόνου, αποβολή διοξειδίου του άνθρακος, καρδιακή συχνότητα, οξυμετρία, ηλεκτροκαρδιογράφημα, αρτηριακή πίεση, ενώ γίνεται σπιρομέτρηση προ και μετά τη δοκιμασία.
Ο προτεινόμενος προαθλητικός έλεγχος δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα για να διασφαλίσουμε την υγεία μας.
Με εκτίμηση
Βασίλειος Σταύρου, BSc MSc PhD©, Εργοφυσιολόγος
Εργαστήριο Εργοσπιρομετρίας
Πνευμονολογική Κλινική
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας