Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος (ΠΧΣ) είναι ένας από τους συνδέσμους του γόνατος που τραυματίζονται συχνότερα και έχει απασχολήσει την ιατρική εδώ και 5000 χρόνια.
ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ.
Η συχνότητά της κάκωσης του ΠΧΣ αυξάνεται συνεχώς, καθώς όλο και περισσότεροι ασχολούνται επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά με τον αθλητισμό.
ΠΟΙΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ ΠΙΟ ΣΥΧΝΑ;
Στις ΗΠΑ οι κακώσεις του ΠΧΣ αφορούν 1/3000 άτομα του γενικού πληθυσμού κάθε χρόνο, ενώ στις νεαρές ηλικίες η συχνότητα του τραυματισμού υπολογίζεται ότι είναι ακόμα μεγαλύτερη. Στις ηλικίες μεταξύ των 15 και 45 ετών, όπου η συμμετοχή στην άθληση είναι εντονότερη η συχνότητα του τραυματισμού του ΠΧΣ ανέρχεται σε 1/1750.
ΠΟΙΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ ΠΙΟ ΣΥΧΝΑ ΑΝΤΡΕΣ Η ΓΥΝΑΙΚΕΣ;
Αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι οι γυναίκες αθλήτριες είναι πιο επιρρεπείς σε τραυματισμό προσθίου χιαστού συνδέσμου (ΠΧΣ) στο γόνατο, σε σύγκριση με τους άνδρες.Η επίδραση της ηλικίας και το είδος της δραστηριότητας, που σχετίζονται με τις διαφορές φύλου στον κίνδυνο τραυματισμού, σπάνια διερευνώνται. Αυτά δείχνουν ότι οι γυναίκες έχουν 2 με 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού ACL σε σύγκριση με τους άνδρες.
ΣΕ ΠΟΙΑ ΑΘΛΗΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΣΥΧΝΗ Η ΡΗΞΗ ΠΧΣ;
Επιδημιολογικά, παρ’ όλα αυτά, το μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων με κάκωση ΠΧΣ φαίνεται να ανήκουν στον αθλητικό κόσμο και πιο συγκεκριμένα το 78% των κακώσεων ΠΧΣ παρουσιάζεται σε αθλητές ποδοσφαίρου, καλαθοσφαίρισης, σκι και baseball.
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΡΗΞΗΣ ΠΧΣ;
Η προδιάθεση ενός ατόμου να υποστεί κάκωση ΠΧΣ έχει να κάνει με ανατομικά στοιχεία, όπως την ανατομική ποικιλομορφία της μεσοκονδύλιας εντομής του μηριαίου, το μέγεθος των συνδέσμων, την μυϊκή δύναμη του ατόμου ή τον νευρομυϊκό του έλεγχο. Επίσης, οι ορμονικές επιδράσεις στον οργανισμό του ατόμου μπορεί να θεωρηθεί προδιάθεση για την κάκωση.
ΠΟΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΕΙΝΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΧΙΑΣΤΩΝ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ;
Σήμερα έχει γίνει αποδεκτό ότι ο ρόλος και η σημασία των χιαστών συνδέσμων στη λειτουργία και σταθερότητα του γόνατος είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Ειδικότερα μετά από πειραματικές και κλινικές μελέτες που έγιναν αποδείχθηκε ότι ο ρόλος του πρόσθιου χιαστού είναι πιο σημαντικός από αυτόν του οπίσθιου, χωρίς να υποτιμάται ο ρόλος του τελευταίου. Από όσους έχουν ασχοληθεί ιδιαίτερα με το θέμα θεωρείται ότι η ρήξη του πρόσθιου χιαστού, εάν έχει αφεθεί ως έχει, αποτελεί την αρχή του τέλους του γόνατος. Με την ρήξη αρχίζει μια σειρά γεγονότων, που περιλαμβάνει κατά σειρά τη στροφική αστάθεια, τη ρήξη του έσω και έξω μηνίσκου ως αποτέλεσμα της στροφικής αστάθειας και τέλος τις οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις και την καταστροφή της άρθρωσης.
ΠΟΙΑ Η ΚΑΤΗΓΟΡΟΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΓΙΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ Η ΣΥΝΤΗΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ;
Παρά τα χιλιάδες δημοσιευμένα άρθρα σχετικά με την ανεπάρκεια του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου (ΠΧΣ), δεν έχει οριστεί ακόμη ποια άτομα θα μπορούσαν να είναι υποψήφια για χειρουργική επέμβαση και ποια όχι. Υπάρχουν δύο επιλογές θεραπείας για το άτομο με ανεπάρκεια ΠΧΣ, η συντηρητική αντιμετώπιση ή η επανορθωτική χειρουργική επέμβαση. Υφίσταται διένεξη ως προς το ποια επέμβαση καταλήγει σε πιο επιτυχημένο λειτουργικό αποτέλεσμα για τα άτομα με ανεπάρκεια ΠΧΣ.
Η κατηγοριοποίηση των ασθενών με τραυματισμό ΠΧΣ γίνεται με βάση το επίπεδο δραστηριότητας των ασθενών σε σύγκριση με το προ-τραυματισμού επίπεδο δραστηριότητας, τη δυναμική σταθερότητα του γόνατος, το εάν έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση καθώς και μέσω μιας εξέτασης κατηγοριοποίησης.
Η κατηγοριοποίηση περιλαμβάνει
- τους «αντισταθμιστές» οι οποίοι επιστρέφουν στα προ-τραυματισμού επίπεδα μέσω συντηρητικής θεραπείας,
- τους «μη αντισταθμιστές» οι οποίοι δεν επιστρέφουν στα προ του τραυματισμού επίπεδα και είναι υποψήφιοι για χειρουργική επέμβαση,
- καθώς και τους adaptersοι οποίοι αντιμετωπίζονται συντηρητικά και τροποποιούν το επίπεδο δραστηριοτήτων τους.
Οι«αντισταθμιστές» καλούνται να αποδείξουν αν είναι «αληθείςαντισταθμιστές» , μέσω της διατήρησης της δυναμικής τους σταθερότητας σε βάθος χρόνου.
ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ;
Συμπερασματικά θα λέγαμε πως η συντηρητική αντιμετώπιση συστήνεται σε όσους έχουν ήπια αστάθεια γόνατος, συμμετέχουν σε χαμηλού επιπέδου δραστηριότητες ή έχουν τη διάθεση να μεταβάλλουν τις δραστηριότητες τους . Για τους ασθενείς που επιθυμούν να επιστρέψουν σε δραστηριότητες με υψηλά στροφικά φορτία, όπως το ποδόσφαιρο ή το μπάσκετ, προτείνεται η χειρουργική αντιμετώπιση . Ωστόσο, η αξιολόγηση της λειτουργίας του γόνατος και κυρίως της δυναμικής σταθερότητας του, φαίνεται ότι μπορεί να διακρίνει τα άτομα με δραστήριο τρόπο ζωής που μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά. Βέβαια και εδώ, πέρα από της αντικειμενικές ενδείξεις για συντηρητική αντιμετώπιση, οι υποκειμενικοί παράγοντες που σχετίζονται με τις προσωπικές επιθυμίες του ασθενή μπορούν να οδηγήσουν τελικά στη χειρουργική του αντιμετώπιση. Ιδιαίτερη, τέλος, μέριμνα απαιτείται στα άτομα που η σκελετική τους ωρίμανση δεν έχει ολοκληρωθεί. Η προσέγγιση σε αυτά τα άτομα παραδοσιακά περιλαμβάνει συντηρητική αντιμετώπιση έως ότου κλείσουν οι επιφυσιακές πλάκες και ακολούθως χειρουργική αντιμετώπιση.
Φυσικοθεραπευτής
Κρέτσαβος Δημήτριος