Θετικά, εκτιμά η Τράπεζα της Ελλάδος, ότι εκτιμά στην πορεία των εσόδων από ΦΠΑ η σημαντική αύξηση της χρήσης κάρτας, που προέκυψε μετά από την επιβολή των capital controls.
Αντίθετα, σημειώνει ΤτΕ στην ενδιάμεση έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική, οι πρόσφατες αυξήσεις των συντελεστών ασκούν αρνητική επίδραση στα έσοδα ΦΠΑ. Παράλληλα, επισημαίνει ότι προκρίνονται η χορήγηση κινήτρων για περαιτέρω διεύρυνση της χρήσης του πλαστικού χρήματος και η επαναφορά των φορολογικών συντελεστών ΦΠΑ σε χαμηλότερα επίπεδα.
Τα capital controls συνοδεύτηκαν από ραγδαία αύξηση στη χρήση πιστωτικών και χρεωστικών καρτών. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015 το μερίδιο της ιδιωτικής καταναλωτικής δαπάνης που πραγματοποιήθηκε μέσω πλαστικού χρήματος διπλασιάστηκε σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2014 και ανήλθε σε 9,4%, την υψηλότερη τιμή που είχε καταγραφεί ιστορικά.
Αυτό συνεχίστηκε και το 2016, φτάνοντας το πρώτο εξάμηνο στο 11,1% της ιδιωτικής κατανάλωσης, ενώ από το γ' τρίμηνο του 2015 και έπειτα παρατηρείται αποσύνδεση των εσόδων ΦΠΑ τόσο από την εξέλιξη της φορολογικής βάσης όσο και από τη διαμόρφωση των φορολογικών συντελεστών. Κατά το δ' τρίμηνο του 2015 και τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2016 τα έσοδα ΦΠΑ αυξήθηκαν θεαματικά σε ετήσια βάση κατά 8,5%, 18,0% και 15,9% αντίστοιχα, όπως αναφέρει το ΑΠΕ.
Η παρατηρούμενη αύξηση των εσόδων ΦΠΑ, σύμφωνα με την ανάλυση, βρίσκεται σε έντονη αντίθεση με την ετήσια συρρίκνωση της ορολογικής βάσης στις αντίστοιχες περιόδους κατά 0,5%, 2,5% και 0,8% , ενώ η σύνθεση της φορολογικής βάσης ― όπως αυτή αποτυπώνεται από το μερίδιο των διαρκών αγαθών στην κατανάλωση των νοικοκυριών ― παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητη σε ετήσια βάση.
Οι παραπάνω σημαντικές αυξήσεις στα έσοδα ΦΠΑ σημειώθηκαν ενώ ο βασικός συντελεστής ΦΠΑ παρέμενε αμετάβλητος μέχρι τον Ιούνιο του 2016, ο δε μεσοσταθμικός συντελεστής εκτιμάται ότι αυξήθηκε κατά περίπου 1 ποσοστιαία μονάδα, ως αποτέλεσμα της κατάργησης μιας σειράς εξαιρέσεων από το βασικό συντελεστή.
Συνεπώς, η έντονα αυξητική πορεία των εσόδων ΦΠΑ από το τέλος του 2015, αναφέρεται στην ανάλυση της ΤτΕ, υποδηλώνει τη θετική επίδραση παραγόντων άλλων από τη φορολογική βάση και τους φορολογικούς συντελεστές. Στο βαθμό που η φοροδιαφυγή και η παραοικονομία ευνοούνται από τη χρήση μετρητών, η επιβολή περιορισμών στην ανάληψη μετρητών και η επακόλουθη αύξηση της χρήσης πιστωτικών και χρεωστικών καρτών ενδέχεται να έχουν περιορίσει το περιθώριο της φοροδιαφυγής, βελτιώνοντας την εισπραξιμότητα του ΦΠΑ. Η υπόθεση αυτή συνάδει με την αρνητική συσχέτιση που έχει παρατηρηθεί μεταξύ της παραοικονομίας και της κατά κεφαλήν χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών.