Εάν ανήκετε στους περίπου 4,5 εκατομμύρια Ελληνες που έχουν λογαριασμό στο facebook δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχετε αντικρίσει έστω μία φορά φωτογραφίες με τα πρόσωπα φίλων σας, τις οποίες έχουν τραβήξει οι ίδιοι με την κάμερα του κινητού τηλεφώνου τους. Πολύ πιθανόν να το έχετε κάνει και εσείς.
Ξέρατε, όμως, ότι τα selfies - όπως λέγονται τα φωτογραφικά αυτοπορτρέτα που έχουν εξελιχθεί σε φρενίτιδα τον τελευταίο χρόνο - μπορεί να μειώσουν την αυτοπεποίθησή μας και να μας κάνουν να αισθανθούμε άσχημα;
Αυτό προκύπτει από πρόσφατη έρευνα, σύμφωνα με την οποία οι γυναίκες που κοιτάζουν συστηματικά φωτογραφίες που ανεβάζουν οι φίλες τους στο facebook ενδέχεται να νιώσουν ανασφάλεια και απογοήτευση. Μάλιστα όσο περισσότερες φωτογραφίες βλέπουν στα κοινωνικά δίκτυα τόσο περισσότερο συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλους χρήστες.
Ερευνα βρετανικών και αμερικανικών πανεπιστημίων αποκάλυψε ότι η ενασχόληση των γυναικών με το facebook, στο οποίο ανεβαίνουν διαρκώς selfies, τις κάνει να πιστεύουν ότι δεν έχουν ωραίο σώμα.
Οι γυναίκες που περνούν πολλή ώρα σερφάροντας σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης είναι πιο πιθανό να αισθανθούν άσχημα για την εικόνα του σώματός τους και να κάνουν συγκρίσεις - πάντα εις βάρος τους - της εμφάνισής τους και αυτής των φιλενάδων τους.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι όταν μια γυναίκα κοιτάζει φωτογραφίες άλλων γυναικών στο facebook πέφτει το ηθικό της και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από το αν κοίταζε φωτογραφίες μοντέλων, τραγουδιστριών ή ηθοποιών που, κατά κανόνα, είναι πιο εντυπωσιακές.
«Οι επαγγελματίες της δημόσιας υγείας που εργάζονται στον τομέα της πρόληψης των διατροφικών διαταραχών έχουν πλέον σαφείς ενδείξεις για το πώς τα social media συνδέονται με την εικόνα του σώματος των φοιτητριών και με τις διατροφικές διαταραχές που εκδηλώνουν» δήλωσε η Πέτα Εκλερ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Στραθκλάιντ της Γλασκώβης.
Στην έρευνα συμμετείχαν μόνο γυναίκες φοιτήτριες που σημαίνει ότι δεν είναι γνωστό αν το φαινόμενο παρατηρείται και στους άνδρες. Ωστόσο, οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες στο θέμα της εικόνας τους, δεδομένου ότι στην κοινωνία μας υπάρχει η τάση να δίνεται μεγάλη βαρύτητα - ιδίως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης - στην εξωτερική τους εμφάνιση.
Το facebook είναι πιθανό να προκαλεί σε πολλές γυναίκες άγχος ακόμη και για το βάρος τους, κάνοντάς τες να αισθάνονται «χοντρές» όταν αντικρίζουν φωτογραφίες άλλων γυναικών που στα μάτια τους φαντάζουν κομψές.
Η έρευνα, η οποία θα παρουσιαστεί τον επόμενο μήνα στο 64ο ετήσιο συνέδριο της Διεθνούς Ενωσης Επικοινωνίας στο Σιάτλ, μελέτησε τη συμπεριφορά 881 φοιτητριών, βάζοντας στο μικροσκόπιο τη χρήση του facebook, τις διατροφικές συνήθειές τους, το αν και πόσο συχνά ασκούνται και την εικόνα που έχουν για το σώμα τους. Το 86% των γυναικών ανέφερε ότι θέλει να χάσει βάρος και μόνο 9,4% δήλωσαν ευχαριστημένες με το σώμα τους.
Η έρευνα κατέδειξε ότι όσο περισσότερο χρόνο περνούσαν στο facebook οι γυναίκες τόσο χειρότερα ένιωθαν, συγκρίνοντας διαρκώς το σώμα τους με αυτά των φίλων τους. Οι γυναίκες που δήλωσαν ότι θέλουν να χάσουν βάρος είχαν την τάση να επισκέπτονται τα προφίλ άλλων γυναικών με σκοπό να δουν τις φωτογραφίες τους, επικεντρώνοντας την προσοχή τους στα σώματά τους και στα ρούχα που φορούσαν. «Το facebook ενισχύει την εικόνα ενός "ιδανικού εαυτού", ο οποίος όμως δεν μας αντιπροσωπεύει» είναι ένα από τα συμπεράσματα της έρευνας.
Ακόμη και οι γυναίκες που ανεβάζουν selfies στα οποία φαίνονται ελκυστικές έχουν συχνά ανασφάλεια: η διαδικασία επιλογής της πιο κολακευτικής πόζας με σκοπό την ανάρτηση στο Ιντερνετ (συχνά βγάζουν δεκάδες φωτογραφίες μέχρι να πετύχουν την «καλύτερη») κάνει πολλές γυναίκες να διαπιστώνουν ότι η πραγματική τους εμφάνιση δεν είναι τόσο καλή όσο στη φωτογραφία που ανεβάζουν.
«Οι νέοι συγκρίνουν τον εαυτό τους με τις φωτογραφίες που βλέπουν στα social media και αισθάνονται ότι είναι δικό τους σφάλμα που το σώμα τους δεν είναι εξίσου καλό» ανακοίνωσε η βρετανική οργάνωση κατά των διατροφικών διαταραχών Beat.
Τα ευρήματα της μελέτης επιβεβαιώνουν άλλες πρόσφατες έρευνες σύμφωνα με τις οποίες τα social media ενδέχεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις ζωές των νέων. Το facebook έχει ενοχοποιηθεί για την εκδήλωση αρνητικών συναισθημάτων και συμπεριφορών, όπως η ζήλεια, η απομόνωση, ακόμα και η κατάθλιψη.
Ωστόσο, οι ερευνητές δεν είναι σε θέση να πουν με βεβαιότητα αν αυτή καθαυτή η ενασχόληση με το facebook μάς κάνει να αισθανόμαστε χειρότερα ή αν αυτό συμβαίνει μόνο στους ανθρώπους που ήδη έχουν αρνητικά συναισθήματα για τον εαυτό τους ή για τους άλλους.
Αλλες έρευνες έδειξαν ότι οι χρήστες των κοινωνικών δικτύων αποδοκιμάζουν αυτούς που αναρτούν μεγάλο αριθμό φωτογραφιών. Ερευνα του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ διαπίστωσε πως όσο περισσότερες φωτογραφίες του εαυτού του ανεβάζει κάποιος τόσο λιγότερα «likes» αποσπά από τους φίλους του.
«Νευρωτική φυλακή»
Δεν είναι η πρώτη φορά που το facebook κατηγορείται ως... κακή επιρροή. Το 2011, μια μεγάλης κλίμακας έρευνα που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο Νάπιερ του Εδιμβούργου κατέδειξε ότι το κοινωνικό δίκτυο που ίδρυσε ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ ισοδυναμεί με μια «νευρωτική φυλακή», καθώς η συχνή χρήση του μπορεί να προκαλέσει έντονο στρες.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αρκετοί χρήστες – ιδίως όσοι έχουν πολλούς «φίλους» στο facebook – υποφέρουν από σοβαρό άγχος. Περισσότεροι από 1 στους 10 ερωτηθέντες δήλωσαν ότι facebook τούς κάνει να αισθάνονται ανήσυχοι, ενώ πάνω από 3 στους 10 ανέφεραν ότι αισθάνονται ενοχές επειδή στο παρελθόν απέρριψαν αιτήματα φιλίας.
«Εκείνοι που έχουν επενδύσει περισσότερο στο facebook είναι όσοι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι στρεσαρισμένοι» τόνισε η δρ Κάθι Τσαρλς, επικεφαλής της έρευνας και καθηγήτρια στη Σχολή Υγείας και Κοινωνικών Επιστημών του πανεπιστημίου.
Οι άνθρωποι αυτοί αισθάνονται ότι πρέπει διαρκώς να κάνουν ενημερώσεις στο προφίλ τους (status updates).
«Οσο περισσότερους ανθρώπους έχετε (ως "φίλους") τόσο πιο πολύ θεωρείτε ότι υπάρχει ένα ακροατήριο που σας περιμένει. Είστε περίπου μια μικρή διασημότητα. Οσο μεγαλύτερο είναι το ακροατήριο τόσο μεγαλύτερη πίεση αισθάνεστε» εξήγησε η καθηγήτρια.
Επιπλέον, ορισμένοι χρήστες του κοινωνικού δικτύου προσπαθούν εναγωνίως να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο εφευρετικοί και διασκεδαστικοί προκειμένου να «μην απογοητεύσουν» τις επαφές τους.
Μια άλλη παράμετρος φόβου που σχετίζεται με το κοινωνικό δίκτυο είναι αυτή της διαγραφής ενός λογαριασμού. Πολλοί χρήστες δήλωσαν ότι το ενδεχόμενο να σβήσουν το προφίλ τους στο facebook τούς κάνει «ανήσυχους» επειδή φοβούνται ότι θα χάσουν σημαντικές πληροφορίες και εξελίξεις ή θα προσβάλουν τους «φίλους» τους.
Πώς θα προστατεύσετε το παιδί σας στο facebook
Μην απαγορεύετε στο παιδί σας την πρόσβαση. Ζητήστε του να σας δείξει πώς χρησιμοποιείται το facebook και εξοικειωθείτε με τις λειτουργίες του
Τονίστε του ότι οι πληροφορίες που αναρτά είναι προσβάσιμες. Επομένως, δεν πρέπει να δημοσιεύει στοιχεία και φωτογραφίες που θα το έφερναν σε δύσκολη θέση
Εξηγήστε τη διαφορά ανάμεσα στους εικονικούς και τους πραγματικούς φίλους. Μάθετέ το να αντιμετωπίζει τις διαδικτυακές γνωριμίες με επιφυλακτικότητα
Συμβουλεύστε το να μην προσθέτει στη λίστα φίλων του άτομα που δεν γνωρίζει στον φυσικό κόσμο. Να μην ντραπεί να αρνηθεί ένα αίτημα φιλίας
Πείτε του να διαγράψει από τη λίστα φίλων του άτομα που το παρενοχλούν ή του στέλνουν μηνύματα που το φέρνουν σε δύσκολη θέση
Τονίστε στο παιδί σας ότι δεν θα πρέπει να δίνει σε κανέναν τον κωδικό πρόσβασης στο προφίλ του
Εάν χρειάζεστε βοήθεια, καλέστε το 800 11 800 15 ή στείλτε email στο help@saferinternet.gr (Γραμμή Βοηθείας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ)
Πηγή: Saferinternet.gr