Καθυστερημένες αποζημιώσεις από το ΥΠΑΑΤ, υποστελέχωση των Υπηρεσιών, άρνηση των δήμων να υποδείξουν χώρους ταφής οι σημαντικότερες αιτίες για την ευλογιά
Δημ. Κουρέτας: Έπρεπε να μας εγκρίνουν νωρίτερα τον μοριακό έλεγχο στο σάλιο των προβάτων
Τις βασικές αιτίες και τους παράγοντες που ευθύνονται για την ανησυχητική εξέλιξη της επιζωοτίας της ευλογιάς των προβάτων και των αιγών στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, ανέλυσε ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας και οι συνεργάτες του, στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου που παραχώρησαν σήμερα στο Διοικητήριο στη Λάρισα. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά το ΥΠΑΤ ευθύνεται για τη χρόνια υποστελέχωση και διάλυση των κτηνιατρικών υπηρεσιών, για την καθυστέρηση στην καταβολή των αποζημιώσεων σε κτηνοτρόφους για τις ζωοτροφές και στην καταβολή των λειτουργικών δαπανών της Περιφέρειας και στην έλλειψη συνεργασίας του Εθνικού Εργαστηρίου Αναφοράς της νόσου με το Εργαστήριο που ίδρυσε η Περιφέρεια στο Κτηνιατρικό Εργαστήριο Λάρισας.
Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας σημείωσε ότι υπήρξε σημαντική καθυστέρηση στην έγκριση της πρότασης που υπέβαλε η Περιφέρεια προ 7μήνου για να προχωρήσει σε μοριακό έλεγχο του σάλιου των αιγοπροβάτων: Η πρότασή μας εγκρίθηκε πριν από λίγες μέρες. Έχουμε πλέον τη δυνατότητα να βρισκόμαστε μπροστά και όχι πίσω από τη νόσο. Πως θα ξαναδημιουργήσουν τα κοπάδια τους όσοι έχασαν τα ζώα, όταν διαπιστώνουν ότι η νόσος είναι ανεξέλεγκτή» αναρωτήθηκε.
Ο Διευθυντής της Κτηνιατρικής Υπηρεσίας Αθανάσιος Κωνσταντινίδης αναφέρθηκε αναλυτικά στους πολλούς παράγοντες, που ευθύνονται για την επιζωοτία, οι σημαντικότεροι εξ αυτών είναι οι κάτωθι:
Παράγοντες για τους οποίους ευθύνεται το ΥΠ.Α.Α.Τ.
1. Χρόνια υποστελέχωση και διάλυση των κτηνιατρικών υπηρεσιών.
Από το 2011 και πέρα, έγιναν αθρόες αποχωρήσεις κτηνιάτρων λόγω σύνταξης και οι θέσεις αυτές ουδέποτε πληρώθηκαν με νέο προσωπικό. Έτσι η ΠΕ Μαγνησίας έφτασε να έχει πληρωμένες μέχρι το 2020 τρεις θέσεις από τις 11 οργανικές και στη συνέχεια δύο θέσεις μέχρι το 2025 (ποσοστό πληρότητας θέσεων < του 20%). Η ΠΕ Λάρισας έφτασε το 2020 να εργάζεται με 11 κτηνιάτρους σε σύνολο 28 οργανικών θέσεων (ποσοστό πληρότητας θέσεων < 40%) και μόλις από το 2024 μέχρι σήμερα έγιναν κάποιες προσλήψεις (ποσοστό πληρότητας θέσεων 60%). Ομοίως το ίδιο φαινόμενο συμβαίνει και στην ΠΕ Τρικάλων όπου με πολύ μεγάλο ζωικό κεφάλαιο, η υπηρεσία εργάζεται με 7 κτηνιάτρους αυτή τη στιγμή και εναν υπό συνταξιοδότηση με 10 οργανικές θέσεις (ποσοστό πλήρωσης θέσεων στο τέλος του χρόνου 60 %. Τέλος η ΠΕ Καρδίτσας με 15 οργανικές θέσεις, έχει πληρωμένες τις 7 (ποσοστό < 50%). Η Περιφέρεια με αλλεπάλληλα έγγραφα προς το ΥΠΑΑΤ ζήτησε την κατεπείγουσα πρόσληψη μονίμων κτηνιάτρων η οποία ουδέποτε έγινε.
2. Καθυστέρηση αποζημιώσεων κτηνοτρόφων για τις ζωοτροφές και λοιπές αποζημιώσεις. Η μέχρι στιγμής μη καταβολή αποζημιώσεων για την αναπλήρωση των ζωοτροφών στους κτηνοτρόφους, οδήγησε στην αναγκαστική τους έξοδο προς βόσκηση πράγμα που επιδείνωσε την εξέλιξη της επιζωοτίας και την εξάπλωση της νόσου.
3. Καθυστέρηση στην καταβολή των λειτουργικών δαπανών της Περιφέρειας για την αντιμετώπιση της ευλογιάς. Η Περιφέρεια μέχρι στιγμής έχει λάβει από το ΥΠΑΑΤ σύμφωνα με την ΚΥΑ Οικονομικών αποζημιώσεων, τις επιλέξιμες λειτουργικές δαπάνες της, έως τον Σεπτέμβριο του 2024. Εκκρεμούν οι λειτουργικές δαπάνες του δ’ τριμήνου 2024 που ανέρχονται σε 200.000 €.
4. Έλλειψη συνεργασίας του Εθνικού Εργαστηρίου Αναφοράς της νόσου με το Εργαστήριο που ίδρυσε η Περιφέρεια στο Κτηνιατρικό Εργαστήριο Λάρισας.
Η Περιφέρεια αιτιολογημένα με δύο έγγραφά της (17-12-2024 και 23-07-2025) ζήτησε από τον Υπουργό Α.Α.Τ. την εξέταση θετικών δειγμάτων σιέλου από το Εργαστήριο Αθηνών, προκειμένου να συντομευθεί ο χρόνος διάγνωσης της νόσου και να μην περιμένουμε την εμφάνιση των δερματικών αλλοιώσεων. Εν ολίγοις ζήτησε ότι θετικό δείγμα σε σίελο έβγαινε στο εργαστήριο της Λάρισας, να εξτάζεται για επιβεβαίωση στο Εργαστήριο Αθηνών προκειμένου να προχωρούμε σε άμεση εκρίζωση της νόσου. Υπήρξαν περιπτώσεις που η αναμονή για την εμφάνιση των δερματικών αλλοιώσεων καθυστέρησε έως και μια εβδομάδα την εκρίζωση της εστίας. Μόλις προχθές εκδόθηκε από το ΥΠΑΑΤ έγγραφο με το οποίο διευκρινίζεται η διαδικασία για την αποστολή και εξέταση θετικών δειγμάτων σιέλου από το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς.
5. Λειτουργία ενός μόνο Εργαστηρίου στο Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών. Στη χώρα λειτουργεί ένα μόνο εργαστήριο διάγνωσης της νόσου, το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς στην Αθήνα, το οποίο είναι επίσης τραγικά υποστελεχωμένο με δύο μόνο εργαστηριακούς κτηνιάτρους. Έτσι σε περίοδο εμφάνισης πολλών εστιών στη χώρα, το εργαστήριο αδυνατεί να ανταποκριθεί στην άμεση έκδοση αποτελεσμάτων (παρατηρήθηκε τόσο στην Πανώλη όσο και στην Ευλογιά).
Παράγοντες που οφείλονται στην φύση του ιού της Ευλογιάς
1. Ανθεκτικότητα του ιού στο περιβάλλον.
Ο ιός της ευλογιάς εμφανίζει μεγάλη ανθεκτικότητα στο εξωτερικό περιβάλλον και μπορεί να διατηρηθεί στα μολυσματικά υλικά έως και 6 μήνες (σε αντίθεση με τον ιό της Πανώλης που επιβιώνει έως τρεις ημέρες). Κατά συνέπεια είναι πολύ πιο εύκολη η μετάδοση της νόσου και η διατήρησή της στην μολυσμένη περιοχή.
2. Υπερμεταδοτικότητα του ιού
Ο ιός μεταδίδεται πολύ εύκολα με οποιοδήποτε μέσο (άμεση επαφή μεταξύ ζώων, με οποιοδήποτε μολυσμένο υλικό, μηχανική μετάδοση με οχήματα, παπούτσια , ρούχα, άγρια ζώα).