«Οι επιπτώσεις της κρίσης στα μακροοικονομικά μεγέθη και στην πραγματική οικονομία της χώρας, εμφανίζονται στην Περιφέρεια Θεσσαλίας με κάποια χρονική υστέρηση, αλλά με μεγαλύτερη ένταση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η Περιφέρεια Θεσσαλίας φτωχαίνει έντονα σε σχέση με το σύνολο της χώρας, όσον αφορά στο παραγόμενο προϊόν ανά κάτοικο, ενώ αντίστοιχη και ανάλογη εικόνα παρουσιάζει και η παραγόμενη προστιθέμενη αξία (ΑΠΑ), τόσο ως προς τη διαχρονική εξέλιξή της, από το 2009 μέχρι και το 2011, όσο και ως προς τη σχέση της με την αντίστοιχη ΑΠΑ στο σύνολο της Χώρας.
Επίσης, η Περιφέρεια Θεσσαλίας, η τρίτη σε πληθυσμό Περιφέρεια της χώρας, είναι η έβδομη κατά σειρά Περιφέρεια από πλευράς μέσου διαθέσιμου εισοδήματος ανά κάτοικο. Το 25,84% του πληθυσμού της Περιφέρειας έχει διαθέσιμο εισόδημα κάτω από το όριο της φτώχειας».
Τα κυριότερα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά της Περιφέρειας Θεσσαλίας, όπως παρουσιάστηκαν στην Επιτροπή Παρακολούθησης του νέου ΠΕΠ στο Βόλο, αποτυπώνουν με σαφήνεια τους τομείς παρέμβασης στους οποίους θα πρέπει να στοχεύει το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας στη νέα προγραμματική περίοδο.
Ειδικότερα, στην παρουσίαση των δημογραφικών χαρακτηριστικών, τονίζεται ότι «κατά την περίοδο 2001 - 2013 ο πληθυσμός της Περιφέρειας Θεσσαλίας αυξήθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 0,06%, δείχνοντας ουσιαστική πληθυσμιακή στασιμότητα, όταν ο αντίστοιχος ρυθμός για το σύνολο της χώρας ήταν 0,4%. Η κατάσταση πληθυσμιακής στασιμότητας προδιαγράφει χαρακτηριστικά Περιφέρειας που έχει απολέσει σημαντικό τμήμα του αναπτυξιακού δυναμισμού της, ενώ σε συνδυασμό και με τα ηλικιακά χαρακτηριστικά, αυτή η απώλεια φαίνεται πιο έντονα.
Μεταξύ 2008 και 2013 υπάρχει σημαντική υποχώρηση στις νεώτερες ηλικιακά ομάδες του πληθυσμού, ενώ ενισχύονται οι ηλικίες άνω των 40 ετών. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος είναι η μείωση του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας (15-65 ετών), σχεδόν κατά 8.000 άτομα ή κατά 1,7%. Μείωση παρατηρείται δε, στα άτομα προσχολικής ηλικίας, αποτέλεσμα της μείωσης των γεννήσεων, όπως και σχετική σταθερότητα του πληθυσμού των πρώτων τάξεων της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Ο δείκτης γήρανσης για την Περιφέρεια Θεσσαλίας (1,54) παρουσιάζει έντονη αυξητική τάση, ενώ διαμορφώνεται σταθερά σημαντικά μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο δείκτη στο σύνολο της χώρας.
Αγορά εργασίας
Η αγορά εργασίας της Περιφέρειας Θεσσαλίας χαρακτηρίζεται από το διαχρονικά σχετικά χαμηλό ποσοστό συμμετοχής του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας, έναντι του αντίστοιχου της χώρας και πολύ χαμηλότερο της ΕΕ27, ενώ το ποσοστό συμμετοχής των νέων ηλικίας 15-24 ετών, με μικρές διακυμάνσεις σε ορισμένα έτη, είναι μεγαλύτερο της χώρας και σταθερά αρκετά χαμηλότερο της ΕΕ27.
Παράλληλα, ο δείκτης συμμετοχής των ανδρών εμφανίζει μείωση σε όλες τις ηλικίες - με την εξαίρεση των ηλικιακών ομάδων 15-20 και 50 - 55 ετών - ενώ στις μεγαλύτερες ηλικίες εμφανίζεται μεγάλη πτώση, αποτέλεσμα της απομάκρυνσης αυτών των ηλικιών από την αγορά εργασίας. Ο δείκτης συμμετοχής των γυναικών παρουσιάζει μεγάλες αυξήσεις σε όλο το εύρος ηλικιών μεταξύ 20 και 50 ετών, μειώνεται στην ηλικιακή ομάδα 50-55 ετών, αλλά με πολύ ηπιότερους ρυθμούς σε σύγκριση με τους άνδρες.
Ουσιαστικά στους άνδρες φαίνεται να επικρατεί το φαινόμενο του «απογοητευμένου άνεργου», ενώ στις γυναίκες και στους άνδρες ηλικίας κάτω των 20 ετών, το φαινόμενο του «πρόσθετου εργαζόμενου», καθώς το οικογενειακό εισόδημα συρρικνώνεται. Επίσης, φαίνεται ότι και οι νέοι, είτε απογοητεύονται από τις αποτυχημένες προσπάθειες απασχόλησής τους και εξέρχονται της αγοράς εργασίας, αφού εισέλθουν σε μακροχρόνια ανεργία, είτε και παρατείνουν τις σπουδές τους κατά ένα βαθμό, ως διέξοδο έναντι της ανεργίας.
Παράλληλα, η αγορά εργασίας της Περιφέρειας Θεσσαλίας εμφανίζει διαχρονικά μικρό ποσοστό απασχόλησης έναντι της χώρας, για τις ηλικίες 15 ετών και άνω, με περαιτέρω πτώση κατά τα έτη 2010 και 2013. Αντίθετα, στις ηλικίες 20-64 ετών, το ποσοστό απασχόλησης στη Θεσσαλία είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο της χώρας.
Οι μεγαλύτερες απώλειες θέσεων απασχόλησης παρατηρούνται στην μεταποίηση, στις κατασκευές, στο εμπόριο, στα ξενοδοχεία / εστίαση, στην εκπαίδευση και στη δημόσια διοίκηση. Παράλληλα, μειώνονται οι θέσεις απασχόλησης και σε άλλους κλάδους, ενώ σε λίγους κλάδους (οικονομικές δραστηριότητες) δημιουργούνται 3.800 θέσεις εργασίας (στα ορυχεία, στην ενημέρωση / επικοινωνία, στην υγεία και στις οικιακές υπηρεσίες).
Εξ' αυτής της κατάστασης, ο συνολικός δείκτης απασχόλησης, για τα άτομα εργάσιμης ηλικίας, στην Περιφέρεια Θεσσαλίας χάνει δώδεκα ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ 2008β και 2013β (από 61,7% σε 49,9%), διαφοροποιούμενος σημαντικά στις ηλικίες 20-64, όπου ο δείκτης είναι 54,60 (το 2013), ο οποίος είναι κατά 1,40 ποσοστιαία μονάδα μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο της χώρας. Από αυτά τα στοιχεία φαίνεται ότι ο δείκτης απασχόλησης στη Θεσσαλία, για τις πλέον παραγωγικές ηλικίες, είναι υψηλότερος από εκείνον της χώρας, ενώ στις ηλικίες 15¬20 και πάνω από 64 ετών είναι μικρότερος.
Η μεγάλη υποχώρηση της απασχόλησης στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας συνοδεύεται από την αύξηση των ανέργων και του ποσοστού ανεργίας.
Το συνολικό ποσοστό ανεργίας στην Περιφέρεια για τα άτομα εργάσιμης ηλικίας αυξάνεται από 7,3% το δεύτερο τρίμηνο του 2008 στο 26,2% το 2013β, ενώ ο μέσος όρος ανεργίας το έτος 2013, είναι 25,4%, γεγονός που δείχνει ότι η ανεργία στην Θεσσαλία έχει σημαντική εποχική διαφοροποίηση.
Στην ηλικιακή ομάδα 20-25 ετών το ποσοστό ανεργίας φθάνει το 69%, έναντι 62,6% για το σύνολο της χώρας. Το ίδιο ισχύει και για τους άνδρες κάτω των 20 ετών, ενώ πολύ έντονο πρόβλημα στην αγορά εργασίας αντιμετωπίζουν οι νέες γυναίκες κάτω των 25 ετών.
Από τα παραπάνω στοιχεία είναι εμφανείς οι σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και ύφεσης στην αγορά εργασίας της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Η διάρθρωση των δεικτών της αγοράς εργασίας στην Περιφέρεια Θεσσαλίας και η συνεχιζόμενη ύφεση εντείνουν τους κινδύνους άμβλυνσης της συνοχής του κοινωνικού ιστού της Περιφέρειας.
Πηγή: ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ
(ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΩΚΙΔΗΣ)