Πολλοί επιστήμονες δεν πείστηκαν ότι η θετική επίδραση της ρεσβερατρόλης στον ανθρώπινο οργανισμό λαμβάνει σάρκα και οστά μέσω των μηχανισμών των σιρτουινών.
Υπάρχει, άραγε, ένα συγκεκριμένο γονίδιο που μας χαρίζει περισσότερα χρόνια ζωής, που ευθύνεται για τη μακροζωία; Αυτό το ερώτημα -και οι διαφορετικές απαντήσεις που έχει λάβει- βρίσκεται στο επίκεντρο της διαμάχης Βρετανών και Αμερικανών επιστημόνων.
Σύμφωνα με έρευνα, η ρεσβερατρόλη, μια ουσία που υπάρχει στο κόκκινο κρασί, έχει την ικανότητα να ενεργοποιεί τις σιρτουίνες, οι οποίες ευθύνονται για το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής (ακόμα και κατά 40%) των πειραματόζωων που προσλαμβάνουν πολύ λίγες θερμίδες.
Ειδικότερα, στο επίκεντρο της όχι και τόσο πρωτοφανούς για τα επιστημονικά δεδομένα διαμάχης βρίσκονται τα γονίδια που παράγουν σιρτουίνες, τις πρωτεΐνες που ελέγχουν τον μεταβολισμό των κυττάρων. Εξαιτίας του ρόλου τους, σύμφωνα με κάποιους ερευνητές, οι σιρτουίνες ευθύνονται για το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής (ακόμα και κατά 40%) των πειραματόζωων που προσλαμβάνουν πολύ λίγες θερμίδες.
Ολιγοθερμιδική διατροφή
Είναι βέβαιο ότι εμείς δεν μπορούμε να επιβιώσουμε με ολιγοθερμιδική διατροφή. Γι' αυτό τον λόγο οι επιστήμονες προσπαθούν να παρασκευάσουν φάρμακα, τα οποία θα δραστηριοποιούν τις σιρτουίνες παρότι η διατροφή μας θα έχει τις απαιτούμενες θερμίδες. Η συγκεκριμένη προσέγγιση γοήτευσε την επιστημονική κοινότητα και μονοπώλησε το ενδιαφέρον των ειδικών του τομέα όταν διαπιστώθηκε ότι η ρεσβερατρόλη, μία ουσία που υπάρχει στο κόκκινο κρασί, έχει την ικανότητα να ενεργοποιεί τον μηχανισμό αυτό. Γι' αυτό το 2008 η Glaxosmithkline αγόρασε τη Sirtris, μια καινούργια εταιρεία, που στοχεύει στην παρασκευή σκευασμάτων με δράση παρόμοια με αυτή της ρεσβερατρόλης.
Aπό τότε μέχρι σήμερα, η θεωρία περί σιρτουινών αμφισβητήθηκε πολλάκις. Πολλοί επιστήμονες δεν πείστηκαν ότι η θετική επίδραση της ρεσβερατρόλης στον ανθρώπινο οργανισμό λαμβάνει σάρκα και οστά μέσω των μηχανισμών των σιρτουινών, ούτε ότι οι σιρτουίνες είναι ο μόνος ή ο πραγματικός παράγοντας μακροζωίας.
Τα συγκεκριμένα πειράματα αμφισβητούνται ανοιχτά από τον Ντέιβιντ Τζεμς και τη Λίντα Πάρτριτζ, ερευνητές του University College London. Σε άρθρο τους, στο επιστημονικό περιοδικό Nature, οι δύο ερευνητές επισημαίνουν ότι τα πειράματα ήταν λανθασμένα αφού τα σκουλήκια και οι φρουτόμυγες που χρησιμοποιήθηκαν ως ομάδες ελέγχου δεν ήταν γενετικώς όμοια με αυτά στα οποία έγιναν οι παρατηρήσεις περί μακροζωίας. Οι Βρετανοί ερευνητές, επίσης, υποστηρίζουν ότι αφού «διόρθωσαν» τα πρωτόκολλα που ακολούθησαν οι συνάδελφοί τους, διαπίστωσαν ότι οι σιρτουίνες δεν επιμηκύνουν το προσδόκιμο ζωής.
Μεταλλαγμένο γονίδιο
Στο πείραμα, που πραγματοποιήθηκε από τον Λέοναρντ Γκουαρέντε του ΜΙΤ το 2001, τα σκουλήκια που χρησιμοποιήθηκαν διέθεταν μία παραπάνω μετάλλαξη, η οποία επιμήκυνε τη ζωή, λένε οι Βρετανοί επιστήμονες. Οταν αφαιρέθηκε το μεταλλαγμένο γονίδιο, τα σκουλήκια, παρότι είχαν περισσότερη σιρτουίνη, δεν έζησαν περισσότερο από αυτά με τα χαμηλότερα επίπεδα πρωτεΐνης.
Ο δρ Γκουαρέντε διαφωνεί με την κριτική των συναδέλφων του. Στο πείραμα του 2001 -λέει- χρησιμοποιήθηκαν οι αρτιότερες μέθοδοι της εποχής. Επανέλαβε όλα τα πειράματα χρησιμοποιώντας σκουλήκια από τα οποία είχε αφαιρεθεί το γονίδιο. Διαπίστωσε ότι όσα σκουλήκια διέθεταν πλεόνασμα σιρτουίνης επιβίωσαν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αν και αυτή η αύξηση δεν ήταν τόσο μεγάλη όσο με τα προηγούμενα πειραματόζωα.
O Στίβεν Χέλφαντ, του πανεπιστημίου Μπράουν, είναι ο επιστήμονας που έκανε τα πειράματα με τις φρουτόμυγες. Οπως ο δρ Γκουαρέντε, και αυτός ασκεί κριτική στους Βρετανούς, που εστίασαν την προσοχή τους σε ένα παλαιό πείραμα και δεν έλαβαν υπόψη τα επόμενα, τα οποία κατέληξαν στα ίδια συμπεράσματα, εφαρμόζοντας πολύ πιο εξελιγμένες τεχνικές.
Το 2009, ο δρ Χέλφαντ ενεργοποίησε τα γονίδια που ευθύνονταν για την παραγωγή σιρτουίνης. Αυτό συνέβαινε όταν οι φρουτόμυγες «λάμβαναν» ένα φάρμακο. Οι μύγες στις ομάδες ελέγχου και τη βασική ομάδα του πειράματος ήταν γενετικώς πανομοιότυπες και η μόνη διαφορά που θα μπορούσε κανείς να βρει ήταν η χορήγηση του φαρμάκου. Οι φρουτόμυγες στις οποίες χορηγήθηκε το φάρμακο έζησαν περισσότερο.