Εκπαίδευση, αγροτικός τομέας, τουρισμός, ακίνητα, χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες, logistics και περιβαλλοντική διαχείριση συνθέτουν μεταξύ άλλων τον χάρτη των επαγγελμάτων που δημιουργούν σήμερα τις μεγαλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης.
Σε μια εποχή κατά την οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά σοβαρές ενδείξεις μείωσης του ρυθμού πτώσης της απασχόλησης, η ICAP παρουσιάζει την έκθεσή της για την «Απασχόληση και Ανεργία», η οποία μεταξύ άλλων αναδεικνύει μια σειρά από τάσεις και ενδιαφέρουσες αλλαγές στην αγορά εργασίας.
Η πιο χαρακτηριστική ένδειξη είναι το γεγονός ότι κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους οι 11 από τους συνολικά 21 ευρύτερους κλάδους της εγχώριας οικονομίας παρουσίασαν αύξηση απασχόλησης, έναντι μόλις δύο κλάδων την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι.
Πρόκειται για μια αντιστροφή της τάσης που σε μεγάλο ωστόσο βαθμό στηρίζεται στη συνεχιζόμενη αύξηση της μερικής απασχόλησης. Μία στις δύο νέες προσλήψεις που έγιναν στον ιδιωτικό τομέα (47%) αφορούσε συμβάσεις μερικής απασχόλησης, όταν το αντίστοιχο ποσοστό του 2009 ήταν μόλις 21%.
Πρωταγωνιστές στην εικόνα αλλαγής που αρχίζει να καταγράφεται στην αγορά εργασίας είναι τόσο παραδοσιακοί όσο και καινούργιοι κλάδοι. Στα τουριστικά επαγγέλματα και αυτά της εστίασης για παράδειγμα έγιναν το τελευταίο έτος 13.000 νέες προσλήψεις, ενώ σε έναν νέο τομέα, όπως η διαχείριση του περιβάλλοντος και των υδάτινων πόρων, η απασχόληση αυξήθηκε κατά περίπου 4.000 άτομα. Στον αγροτικό τομέα προστέθηκαν μέσα σε έναν χρόνο 4.000 νέοι γεωργοί. Μικρότερες αυξήσεις - από 600 έως 1.000 άτομα - που δείχνουν μια ανοδική τάση για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης είχαμε επίσης στους τομείς της διαχείρισης ακινήτων, στον τραπεζικό τομέα, στις ασφάλειες και στα logistics.
Ο κλάδος όμως που δείχνει να πρωταγωνιστεί στην αύξηση της απασχόλησης και να έχει τη μεγαλύτερη ζήτηση είναι αυτός της εκπαίδευσης. Μέσα σε έναν χρόνο προστέθηκαν στον χώρο περίπου 21.000 νέοι εργαζόμενοι.
Στον αντίποδα, επαγγέλματα με υψηλή ζήτηση στο παρελθόν όπως αρχιτέκτονες, μηχανικοί, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, κτίστες και γενικά από τον ευρύτερο χώρο των κατασκευών, καθώς επίσης και από το εμπόριο και την επικοινωνία συνεχίζουν να πλήττονται. Τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου δείχνουν ότι από τις κατασκευές χάθηκαν μέσα σε έναν χρόνο 21.400 θέσεις εργασίας, από τη μεταποίηση 14.000, ενώ από το χονδρικό και λιανικό εμπόριο 13.800 θέσεις.
Τάσεις ανά ηλικία. Το ηλικιακό γκρουπ στο οποίο η αύξηση της απασχόλησης είναι πιο έντονη εντοπίζεται μεταξύ 45 και 64 ετών. Επειτα από απώλεια πολλών εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων, καταγράφεται για πρώτη φορά εδώ και μία τετραετία αντιστροφή της τάσης στη συγκεκριμένη κατηγορία, κάτι που οφείλεται μάλλον στις γυναίκες.
Στο πρώτο τρίμηνο του έτους, το σύνολο των εργαζομένων μεταξύ 45-64 ετών (άνδρες, γυναίκες) αυξήθηκε κατά 16.200 άτομα. Επίσης για πρώτη φορά, έπειτα από πολλά χρόνια, φέτος καταγράφεται αύξηση των απασχολουμένων και στην ηλικιακή κατηγορία 20-24 ετών. Μπορεί να είναι λίγοι, μόλις 3.200 άτομα, ωστόσο από την έναρξη της κρίσης η απασχόληση στην κατηγορία αυτή υποχωρούσε συνεχώς. Προφανής απόρροια των ανατροπών που έφερε η ύφεση στην αγορά εργασίας είναι και οι 3.400 καινούργιοι εργαζόμενοι που προστέθηκαν φέτος στην ηλιακή ομάδα των... 65 ετών και άνω.
Σε επίπεδο φύλου, φέτος η συνολική απώλεια των θέσεων απασχόλησης προέρχεται αποκλειστικά από τους άνδρες. Η ενθαρρυντική είδηση είναι ότι η γυναικεία απασχόληση παρουσιάζει για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια σταθεροποίηση, ενώ σε επιμέρους ηλικιακές ομάδες καταγράφεται αύξηση.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του γκρουπ 45-64 ετών. Το πρώτο τρίμηνο του έτους 13.500 γυναίκες αυτής της ομάδας βρήκαν δουλειά, ενώ το ίδιο συνέβη και με 3.800 γυναίκες ηλικίας 20-24 ετών. Αύξηση, αλλά πολύ μικρότερη, μόλις κατά 2.700 άτομα παρουσιάζει και η ανδρική απασχόληση στην ομάδα 45-64 ετών.
Θυμίζουμε ότι ενώ τα πρώτα χρόνια της κρίσης η μείωση των απασχολουμένων αφορούσε κυρίως τους άνδρες, στη συνέχεια άρχισε να πλήττει με διαρκώς αυξανόμενο ρυθμό τις γυναίκες. Το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στη συνολική απώλεια της απασχόλησης αυξήθηκε κατακόρυφα την τελευταία τριετία και έφασε να αντιστοιχεί στο 50% του συνόλου των χαμένων θέσεων εργασίας (δ' τρίμηνο 2013).
Μορφωτικό επίπεδο. Παρά την επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης της απασχόλησης - στην οποία συνέβαλαν η μείωση του κατώτατου μισθού και οι ολοένα και πιο ευέλικτες μορφές εργασίας - τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου δείχνουν ότι σε κάθε πέντε εργαζομένους αντιστοιχούν δύο άνεργοι.
Η ύπαρξη ανέργων ακόμη και με υψηλότατο επίπεδο εκπαίδευσης αποτυπώνεται με χαρακτηριστικό τρόπο μέσα από τις μεταβολές της απασχόλησης ανάλογα με το μορφωτικό επίπεδο.
Στο πρώτο τρίμηνο του έτους, 36.800 άτομα που διαθέτουν πτυχίο βρήκαν απασχόληση, ενώ το ίδιο συνέβη με 15.700 άτομα που διαθέτουν μεταπτυχιακό ή διδακτορικό.
Διαπιστώνεται δηλαδή μια «ανθεκτικότητα» από τους κατόχους πτυχίου, μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου.
Το ερώτημα ωστόσο είναι πού οφείλεται αυτό. Οχι πάντως στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης με απαιτήσεις υψηλού εκπαιδευτικού επιπέδου απαντά η ICAP.
Απλώς, οι εργαζόμενοι αυτοί προσλήφθηκαν από τους εργοδότες τους στη θέση άλλων με λιγότερα εκπαιδευτικά προσόντα. Ετσι εξηγείται ώς έναν βαθμό ότι στον αντίποδα των παραπάνω προσλήψεων «έφυγαν» από την αγορά εργασίας 29.800 άτομα με απολυτήριο Μέσης Εκπαίδευσης και 28.400 άτομα με απολυτήριο Δημοτικού.
Πηγή: TA NEA
(Γιώργος Φιντικάκης)