Στο τέλος του 2015 θα πρέπει να αναμένεται να ξεκινήσει στην Ελλάδα η παροχή της δυνατότητας πραγματοποίησης ηλεκτρονικών πληρωμών μέσω κινητών τηλεφώνων σε ευρεία κλίμακα. Αυτή την περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη ή πρόκειται να ξεκινήσουν άμεσα πιλοτικά προγράμματα από όλες τις συστημικές τράπεζες σε συνεργασία και με τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, που αποτελούν τον νέο «παίκτη» στο τοπίο των πληρωμών.
Το διάστημα των περίπου 18 μηνών μέχρι την ευρεία διάθεση φαντάζει μεγάλο, αλλά στην πραγματικότητα οι ελληνικές τράπεζες δείχνουν διατεθειμένες να προχωρήσουν αρκετά γρήγορα όσον αφορά τη διάθεση των πληρωμών μέσω κινητών τηλεφώνων, παράλληλα με την προώθηση των ανέπαφων συναλλαγών, οι οποίες διατίθενται ήδη από αρκετές τράπεζες. Η Ελλάδα είναι αρκετά πίσω στον τομέα των ηλεκτρονικών πληρωμών, αλλά την ίδια στιγμή το ποσοστό διείσδυσης των κινητών τηλεφώνων είναι σε σχετικά υψηλά επίπεδα, οπότε τα smartphones μπορούν να βοηθήσουν στην ταχύτερη αύξηση της χρήσης των ηλεκτρονικών πληρωμών και στη χώρα μας.
Συνεργασία
Χαρακτηριστικό της διάθεσης που υπάρχει είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες (Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα και Eurobank) έχουν καθίσει -εδώ και αρκετούς μήνες- στο ίδιο τραπέζι με τις τρεις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας (Cosmote, Vodafone και Wind) προκειμένου να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες και να προχωρήσει το θέμα των συναλλαγών μέσω κινητών τηλεφώνων.
Οπως σημείωσε σε χθεσινή ενημερωτική συνάντηση, ο γενικός διευθυντή της MasterCard για την Ελλάδα, την Κύπρο και την Μάλτα, Αθανάσιος Γεραμάνης, η έλευση των συναλλαγών μέσω κινητών αλλάζει σημαντικά τα δεδομένα όσον αφορά την «αλυσίδα» στον χώρο των ηλεκτρονικών πληρωμών με την εμφάνιση νέων «παικτών», όπως είναι οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Ο ρόλος των τελευταίων είναι ιδιαίτερα σημαντικός, ιδίως αν χρησιμοποιηθεί το μοντέλο όπου η SIM κάρτα του smartphone χρησιμοποιείται για την εξασφάλιση της ασφάλειας των συναλλαγών. Σημειωτέον πως υπάρχει και ένα άλλο μοντέλο, αυτό της τεχνολογίας εξομοίωσης καρτών (host card emulation - HCE), όπου τα στοιχεία της κάρτας και των συναλλαγών φιλοξενούνται με ασφάλεια στο cloud, αντί της κάρτας SIM. Κάτι που σημαίνει ότι ουσιαστικά δεν απαιτείται η εμπλοκή των παρόχων κινητής τηλεφωνίας. Ομως, οι προδιαγραφές γι' αυτό το μοντέλο δεν έχουν ακόμη πλήρως καθοριστεί.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συσκευή να υποστηρίζει την τεχνολογία NFC, που χρησιμοποιείται και στις κάρτες ανέπαφων συναλλαγών. Η MasterCard έχει πιστοποιήσει περίπου 80 συσκευές, αριθμός που αυξάνεται διαρκώς.
Το βασικό ζητούμενο όσον αφορά την ελληνική αγορά είναι ότι η επιλογή του αποκαλούμενου Trusted Service Manager (TSM), δηλαδή του παρόχου εκείνου που θα βρίσκεται μεταξύ της εκδότριας τράπεζας και της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας και θα διασφαλίζει ότι μία συναλλαγή γίνεται από τον «σωστό» καταναλωτή. Σε ορισμένες χώρες, ο TSM που χρησιμοποιούν οι εταιρείες κινητής είναι διαφορετικός από αυτόν των τραπεζών και γενικότερα υπάρχουν διάφορα μοντέλα, τα οποία εξετάζονται αυτή την περίοδο από τις ελληνικές τράπεζες και τις εταιρείες κινητής. Σύμφωνα με πληροφορίες, τη σχετική έρευνα αγοράς έχει αναλάβει η εταιρεία συμβουλευτικών υπηρεσιών Planet με τις ίδιες πηγές να αναφέρουν ότι έντεκα εταιρείες (μεταξύ των οποίων ονόματα όπως η Gemalto, η Verifone και η Mastercard) εξεδήλωσαν ενδιαφέρον προκειμένου να συμμετάσχουν στη διαδικασία.
Σημειωτέον πως από το πότε θα καθοριστεί το μοντέλο για τον TSM εξαρτάται και πότε τελικώς θα υπάρξει εμπορική διάθεση των κινητών συναλλαγών. Η εκτίμηση που υπάρχει είναι πως απαιτούνται περίπου δώδεκα μήνες από τη στιγμή της επιλογής προκειμένου να είναι διαθέσιμες οι σχετικές υπηρεσίες.
Ψηφιακό πορτοφόλι
Ενα άλλο σημαντικό στοιχείο στις κινητές πληρωμές είναι το αποκαλούμενο ψηφιακό ή κινητό πορτοφόλι. Ουσιαστικά, στις κινητές πληρωμές αυτό που γίνεται είναι ότι οι κάρτες (χρεωστικές, πιστωτικές ή προπληρωμένες) «μεταφέρονται» σε ψηφιακή μορφή στο smartphone. Οι καταναλωτές είναι λογικό ότι δεν θέλουν να έχουν διαφορετικές εφαρμογές (apps) για τις κάρτες της κάθε τράπεζας που χρησιμοποιούν, οπότε το ερώτημα είναι ποιος θα ελέγχει την εφαρμογή που θα λειτουργεί ως πορτοφόλι για όλες τις κάρτες του χρήστη.
Σύμφωνα με τον κ. Γεραμάνη, το μοντέλο στο εξωτερικό που δείχνει να έχει τη μεγαλύτερη αποδοχή είναι η κάθε τράπεζα να έχει το δικό της κινητό πορτοφόλι, στο οποίο, όμως, να είναι δυνατή η «φόρτωση» και καρτών άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και ο καταναλωτής να είναι αυτός που κάνει την επιλογή.
Τα πιλοτικά προγράμματα που «τρέχουν» στην Ελλάδα
Στη χώρα μας, το μόνο πιλοτικό πρόγραμμα για την πραγματοποίηση μέσω συναλλαγών που έχει ανακοινωθεί επισήμως είναι αυτό της Alpha Bank με τη Vodafone σε συνεργασία με τη Visa Europe και τη First Data. Αντίστοιχο πρόγραμμα πρόκειται, σύμφωνα με πληροφορίες, να ξεκινήσει εντός των επόμενων εβδομάδων η Τράπεζα Πειραιώς με τη Wind και τη Mastercard. Παράλληλα, και η Eurobank ετοιμάζεται να ξεκινήσει το δικό της πρόγραμμα σε συνεργασία με την Cosmote και τη Mastercard. Όσον αφορά την Εθνική Τράπεζα, οι πληροφορίες κάνουν λόγο για κινήσεις εντός του 2014, χωρίς, όμως, να διευκρινίζεται αν θα κινηθεί ταυτόχρονα τόσο στο κομμάτι των κινητών συναλλαγών όσο και σε αυτό των ανέπαφων συναλλαγών.
Οι συμμετέχοντες στα πιλοτικά προγράμματα κινητών συναλλαγών μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις συσκευές στα περίπου 5.000 σημεία πώλησης σε ολόκληρη την Ελλάδα που υποστηρίζουν την πραγματοποίηση συναλλαγών με κάρτες ανέπαφων συναλλαγών (contactless cards), οι οποίες αποτελούν το ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ των «κλασικών» καρτών και των πληρωμών μέσω κινητών τηλεφώνων. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν περίπου 130.000 κάρτες ανέπαφων συναλλαγών με την Eurobank να είναι αυτή που προωθεί περισσότερο τη συγκεκριμένη τεχνολογία και να ακολουθούν η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, σκοπεύει μέχρι το τέλος του έτους να έχει «μετατρέψει» το 50% του χαρτοφυλακίου των καρτών της σε ανέπαφες. Η εκτίμηση είναι πως στο τέλος του 2014 θα υπάρχουν περίπου 250.000 κάρτες ανέπαφων συναλλαγών.
Πηγή: Εφ. Ημερησία