«Δεν διαπιστώσαμε ούτε ένα δείγμα σιταριού προσβεβλημένο από σκωρίαση (είτε στελέχους, είτε καστανή). Σε όλους τους επιτόπου εξετασθέντες σιταγρούς αλλά και στα προσκομισθέντα στο Εργαστήριό μας δείγματα, διαπιστώσαμε μεγάλη προσβολή από Σεπτορίαση».
Αυτά αναφέρουν σε επιστολή τους ο ομότιμος καθηγητής Φυτοπροστασίας, Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας κ. Φώτιος Θ. Γραβάνης, και ο καθηγ. Εφαρμογών Φυτοπαθολογίας του Ιδρύματος Ιωάννης Κ. Βαγγέλας, με αφορμή δημοσιεύσεις στον τοπικό Τύπο αλλά και σε εξειδικευμένο, πανελλήνιας εμβέλειας σε αγροτικά θέματα Τύπο (ακόμη και σε πρωτοσέλιδο) που είδαν το φως της δημοσιότητας για εκτεταμένη σε ένταση και έκταση φετινή εκδήλωση σκωριάσεων στις καλλιέργειες σιταριού στη Θεσσαλία.
Αναλυτικότερα οι κ. Γραβάνης, Βαγγέλας αναφέρουν τα εξής: «Στο Εργαστήριό μας πολλοί παραγωγοί προσκόμισαν δείγματα ασθενών φυτών σιταριού, αλλά και προσωπικώς, εξετάσαμε προσβεβλημένους αγρούς σε Νίκαια, Ζάππειο, Χαρά, Καλό Νερό, Σοφό, Νέο Περιβόλι, κ.α. Οι διαπιστώσεις μας είναι οι ακόλουθες: Δεν διαπιστώσαμε ούτε ένα δείγμα σιταριού προσβεβλημένο από σκωρίαση (είτε στελέχους, είτε καστανή). Σε όλους τους επιτόπου εξετασθέντες σιταγρούς αλλά και στα προσκομισθέντα στο Εργαστήριό μας δείγματα, διαπιστώσαμε μεγάλη προσβολή από Σεπτορίαση, προκαλούμενη από τον μύκητα Stagonospora nodorum (συνώνυμο: Septoria nodorum).
Στην αγροτική περιοχή Νέου Περιβολίου, συνυπήρχε προσβολή από τον μύκητα Septoria tritici. Στην αγροτική περιοχή Σοφού, συνυπήρχε προσβολή από τον μύκητα Pypenophora tritici-repentis (ατελής μορφή: Drechslera tritici-repentis). Η ασθένεια εκδηλώθηκε φέτος με επιδημική μορφή, απειλώντας, σε πολλές περιπτώσεις, σχεδόν με ολική απώλεια την παραγωγή σιταριού.
Στον αγρό τα πρώτα συμπτώματα από τη σεπτορίαση που προκαλείται από τον μύκητα Stagonospora nodorum (συνώνυμο: Septoria nodorum), όταν παρατηρεί κανείς από μακριά, είναι ένας καστανός μεταχρωματισμός της φυτείας. Ίσως αυτή η εμφάνιση οδήγησε στη λανθασμένη εκτίμηση ότι πρόκειται για σκωρίαση. Στα φύλλα, και κατά κανόνα 2-3 εβδομάδες μετά την έναρξη σχηματισμού του στάχυος, εμφανίζονται καστανές κηλίδες που περιβάλλονται από κίτρινο μεταχρωματισμό. Αργότερα, οι κηλίδες μεγεθύνονται συνεννούμενες και μάλιστα τα άκρα των φύλλων καφετιάζουν και στη συνέχεια ξηραίνονται. Αν παρατηρήσει κανείς με μεγεθυντικό φακό και σε διερχόμενο φως, θα διαπιστώσει την παρουσία μικρών στιγμάτων μέσα στις κηλίδες. Τα στίγματα αυτά είναι οι αγενείς καρποφορίες του μύκητα (πυκνίδια). Ανάλογα στίγματα παρατηρούνται στην επιφάνεια των σταχυδίων όταν το σιτάρι «ξεσταχυάσει», και μάλιστα στο ανώτερο 1/3 του σταχυδίου, συνήθως μέσα σε, ανάλογες με τα φύλλα, κηλίδες. Όταν η προσβολή είναι έντονη, όπως φέτος, και η εκδήλωση των συμπτωμάτων εμφανιστεί και στο λεγόμενο «φύλλο σημαία», η επίπτωση της ασθένειας είναι τεράστια σε ό,τι αφορά στην απώλεια της παραγωγής. Ειδικότερα, όταν οι στάχεις βρίσκονται στο στάδιο «του γάλακτος», οι κόκκοι δεν ωριμάζουν, παραμένουν «λισβοί» και ο στάχυς άδειος. Σε ό,τι αφορά στον βιολογικό κύκλο και την επιδημιολογία των σεπτοριάσεων, σταυπολείμματα της καλλιέργειας (στο άχυρο), κατά το φθινόπωρο μετά τη συγκομιδή, σχηματίζονται οι εγγενείς καρποφορίες του μύκητα (περιθήκια). Τα περιθήκια μπορούν να επιβιώσουν επί των υπολειμμάτων για 2-3 χρόνια. Τα περιθήκια παράγουν ασκοσπόρια που προκαλούν τις αρχικές μολύνσεις την επόμενη άνοιξη, κατά τη διάρκεια υγρού καιρού.
Μετά την αρχική προσβολή και μετά 10-20 ημέρες, σχηματίζονται στα φύλλα οι ανωτέρω περιγραφείσες κηλίδες, στις οποίες σχηματίζονται οι αγενείς καρποφορίες των μυκήτων (πυκνίδια). Τα πυκνίδια παράγουν πυκνιδιοσπόρια δημιουργώντας δευτερογενείς και επαναλαμβανόμενες προσβολές στα φύλλα (και αργότερα και στα σταχύδια, σε ό,τι αφορά στον S. nodorum). Απαιτείται τα φύλλα να είναι βρεγμένα για περίοδο 6 ωρών, ώστε να πραγματοποιηθεί η μόλυνση. Τα σπόρια διασπείρονται με τις σταγόνες της βροχής και τον αέρα. Το σιτάρι είναι περισσότερο ευπαθές στον S. tritici, από την έναρξη επιμήκυνσης του στελέχους μέχρι την εμφάνιση του «φύλλου σημαία» με ευνοϊκότερη θερμοκρασία 15 βαθμούς Κελσίου– 20 βαθμούς Κελσίου. Σε αντιδιαστολή, το σιτάρι είναι περισσότερο ευπαθές στον S. nodorum, από την έναρξη σχηματισμού του στάχυος και θερμοκρασία 20 βαθμούς Κελσίου – 27 βαθμούς Κελσίου. Κατ' αυτόν τον τρόπο και εφόσον οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές, επεκτείνεται η προσβολή και φθάνει (όπως φέτος) σε μεγάλη επιδημικής μορφής έκταση και ένταση. Σημαντικό είναι ότι τα μολύσματα μεταφέρονται και με τον σπόρο σποράς. Για την αντιμετώπιση των σεπτοριάσεων συνιστώνται: Ενσωμάτωση των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας με τα επ' αυτών σχηματισθέντα περιθήκια. Έτσι ελαχιστοποιούνται οι αρχικές μολύνσεις κατά την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Τριετής τουλάχιστον αμειψισπορά. Όπου η ασθένεια ενδημεί, σπορά ανθεκτικών ποικιλιών (εφόσον υπάρχουν). Με μετάθεση του χρόνου σποράς, αποφεύγεται η ένταση των αρχικών μολύνσεων. Σπορά υγιούς σπόρου καλυμμένου με μυκητοκτόνο. Ο ψεκασμός με μυκητοκτόνα που ανήκουν στις ομάδες strobilurines ή triazoles ή μίγματα αυτών, δίδει πολύ καλά αποτελέσματα.
Πηγή: Εφ. Ελευθερία