Δημιουργήθηκαν ως αντίδοτα στην... ανέχεια και έγιναν το καθημερινό «καταφύγιο» για φτωχές οικογένειες, σχεδόν σε όλη τη χώρα. Αγκαλιάστηκαν από τις τοπικές κοινωνίες επειδή -παρά το γεγονός ότι σε ορισμένες περιπτώσεις «κατηγορήθηκαν» ότι χρησιμοποιούνται για «δημόσιες σχέσεις» αιρετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης- κατάφεραν να βάλουν στα σπίτια χιλιάδων άπορων οικογενειών ένα πακέτο μακαρόνια, γάλα, όσπρια, απορρυπαντικά και άλλα προϊόντα που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν.
Η καθημερινότητα όμως στα Κοινωνικά Παντοπωλεία έχει γίνει διαφορετική σταδιακά, καθώς φαίνεται ότι... προσβλήθηκαν από τον «ιό» (της κρίσης) τον οποίο κλήθηκαν να θεραπεύσουν.
Σύμφωνα με όσα περιγράφουν στην «κυριακάτικη δημοκρατία» οι υπεύθυνοι Κοινωνικών Παντοπωλείων σε διαφορετικές περιοχές, η οικονομική κρίση πλήττει ολοένα και περισσότερα κοινωνικά στρώματα αλλά και επιχειρήσεις που λειτουργούσαν ως αιμοδότες στα κοινωνικά παντοπωλεία. Τα άδεια ράφια είναι πλέον το αποτέλεσμα της ολοένα αυξανόμενης προσέλευσης απόρων, χαμηλοσυνταξιούχων και ανέργων, και της μειωμένης προσφοράς.
Τρόφιμα και άλλα αγαθά δίνονται με το σταγονόμετρο και σε πολύ μικρότερη συχνότητα συγκριτικά με το 2010, όταν τα κοινωνικά παντοπωλεία άρχισαν να φυτρώνουν σε κάθε δημοτική ενότητα. Την ίδια στιγμή οι αιτήσεις που υποβάλλουν οι νεόπτωχοι για εγγραφή στα προγράμματα των δήμων αυξάνονται μέρα με τη μέρα δραματικά, με τους υπευθύνους και τους εθελοντές να κοιτάζουν με ανησυχία το μέλλον.
«Τον Φεβρουάριο του 2012 είχαμε 22 οικογένειες εγγεγραμμένες. Σήμερα στηρίζουμε 480 οικογένειες τον μήνα! Καταλαβαίνετε ότι οι ανάγκες είναι πολύ μεγάλες και προσπαθούμε να ανταποκριθούμε με όσα μέσα διαθέτουμε» λέει στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο αντιδήμαρχος Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισμού του Δήμου Βόλου Αποστόλης Παντσάς.
Σχετικά με τις ελλείψεις που παρατηρούνται στο Παντοπωλείο του Βόλου, που έχει «χτυπηθεί» γερά από την οικονομική κρίση και την ανεργία, ο κ. Παντσάς υποστηρίζει ότι ήταν κάτι αναμενόμενο.
Ολοι δοκιμάζονται
«Ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν ανάγκη διαρκώς αυξάνεται, ενώ οι επιχειρήσεις που μας στήριζαν -κυρίως μικρές, τοπικές, όχι μεγάλες αλυσίδες- αντιμετωπίζουν οι ίδιες σοβαρά προβλήματα. Παράλληλα, και οι άνθρωποι που προσέφεραν τρόφιμα και αγαθά δοκιμάζονται από την κρίση και αδυνατούν να προσφέρουν διαρκώς» προσθέτει ο αντιδήμαρχος.
Ο ίδιος εισηγήθηκε πρόταση ώστε να βάλει ο δήμος το... χέρι στην τσέπη για να κρατηθεί όρθιο το Παντοπωλείο τουλάχιστον ως τα Χριστούγεννα. «Υπήρχε κοινωνικός ενθουσιασμός στην αρχή. Τώρα όλοι είναι μαζεμένοι. Εχουμε φτάσει στο σημείο να πηγαίνουμε σε ανθρώπους που έχουν μεγαλύτερη οικονομική άνεση και σχεδόν να τους παρακαλούμε να δώσουν ένα τσουβάλι αλεύρι για το ράφι του Παντοπωλείου».
Σύμφωνα με τον κ. Παντσά, το 30% των ανθρώπων που είναι εγγεγραμμένοι στις λίστες του Κοινωνικού Παντοπωλείου είναι οι λεγόμενοι νεόπτωχοι: «Ανθρωποι που είχαν δουλειές και καλό επίπεδο διαβίωσης. Αυτή είναι η κατηγορία που διαρκώς καταλαμβάνει μεγαλύτερο ποσοστό. Αν φτάσουμε τις 700 οικογένειες, τότε θα είναι σίγουρα η πλειονότητα».
Σε οριακή κατάσταση βρίσκονται πάντως πολλά ακόμη δημοτικά παντοπωλεία όπως, μεταξύ άλλων, της Θήβας, του Βέλου - Βόχας (Κορινθία), του Ρεθύμνου, του Πύργου, της Κεφαλλονιάς, αλλά και στην Αθήνα, όπως αυτό που εξυπηρετεί δημότες της Λυκόβρυσης - Πεύκης.
Πεύκη: «Προστίθενται κάθε μήνα 20 νέες οικογένειες!»
«Κάθε μήνα έχουμε περίπου 20 νέες αιτήσεις από οικογένειες που θέλουν να ενταχθούν στη λίστα του Κοινωνικού Παντοπωλείου. Σήμερα έχουμε φτάσει να στηρίζουμε 200 οικογένειες, ένας αριθμός πολύ μεγάλος για τα μέτρα του δήμου μας» λέει η Σοφία Φαίδρου, υπεύθυνη του Κοινωνικού Παντοπωλείου του Δήμου Λυκόβρυσης - Πεύκης.
«Πλέον είναι λίγες οι εταιρίες και οι άνθρωποι που μας βοηθούν και έχουμε συχνά ελλείψεις προϊόντων. Παλαιότερα μοιράζαμε τέσσερις και πέντε σακούλες με τρόφιμα κάθε μήνα σε κάθε οικογένεια και τώρα είμαστε αναγκασμένοι να δίνουμε... ένα πακέτο μηνιαίως» προσθέτει. Σύμφωνα με την κυρία Φαίδρου, η «τύχη» του Κοινωνικού Παντοπωλείου και συγκεκριμένα το εάν θα γεμίσουν τα ράφια του βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εκδηλώσεις του τμήματος Περιβάλλοντος, Αθλητισμού και Πολιτισμού (ΠΕΑΠ) του δήμου και φορέων όπως ο Σύλλογος Γυναικών Λυκόβρυσης - Πεύκης, όπου οι δημότες καλούνται να φέρνουν τρόφιμα
Σε πολλές δράσεις ωστόσο παρατηρείται το φαινόμενο οι δημότες να καταφθάνουν με... άδεια χέρια. «Ισως να είναι θέμα ανέχειας, ίσως και δυσπιστίας. Πάντως, όπως τα περισσότερα Παντοπωλεία, λειτουργούμε υπό καθεστώς πλήρους διαφάνειας, με τα εισοδηματικά κριτήρια που έχουν θεσπιστεί» καταλήγει. Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στον συγκεκριμένο δήμο είναι το γεγονός ότι από την αρχή της λειτουργίας του Παντοπωλείου, όπως λέει η κυρία Φαίδρου, μόλις μία οικογένεια έχει «διαγραφεί» από τη λίστα, καθώς ένας από τους συζύγους βρήκε δουλειά. Οι υπόλοιποι ανανεώνουν ετησίως τις αιτήσεις τους, καθώς το εισόδημά τους παραμένει στα ίδια χαμηλά επίπεδα.
Κεφαλλονιά: «Παρέχουμε πια μόνο τα στοιχειώδη»
Ως «παυσίπονο», που πλέον δεν αρκεί για να θεραπεύσει τα προβλήματα των δοκιμαζόμενων πολιτών, χαρακτηρίζει από την πλευρά της τα Κοινωνικά Παντοπωλεία η υπεύθυνη του Δημοτικού Παντοπωλείου της Κεφαλλονιάς, κοινωνική λειτουργός Κατερίνα Γαρμπή.
«Επειτα από ενάμιση χρόνο λειτουργίας έχουμε πλέον σαφή εικόνα. Η προσφορά αγαθών μειώνεται, η ζήτηση αυξάνεται και μπορούμε πια να δίνουμε μόνο τα στοιχειώδη στους εγγεγραμμένους. Είναι στενόχωρο να διαπιστώνουμε ότι δεν μπορούμε να βοηθήσουμε πολίτες που υποφέρουν. Και είναι ξεκάθαρο ότι χρειαζόμαστε την καθιέρωση συσσιτίων στην Κεφαλλονιά. Κανείς μας δεν μπορούσε να φανταστεί πριν από πέντε χρόνια ότι θα φθάναμε ως κοινωνία σε τέτοιο σημείο» σημειώνει η κυρία Γαρμπή.
Σημαντικό ρόλο στη μείωση της προσφοράς αγαθών, σύμφωνα με τους υπευθύνους του Παντοπωλείου, διαδραμάτισε το γεγονός ότι τα έσοδα κατοίκων και επιχειρήσεων είναι σε ελεύθερη πτώση, καθώς στηρίζονται κυρίως στην εποχιακή απασχόληση και στον τουρισμό.
Προς το παρόν το Παντοπωλείο παραμένει λειτουργικό μέσω και της αυτοχρηματοδότησης από τον δήμο. «Θέλουμε να υπάρχει πιο στέρεα βάση. Να χρηματοδοτείται, για παράδειγμα, το Παντοπωλείο σε μόνιμη βάση από τον δήμο ή κάποιον άλλο θεσμικό φορέα της Πολιτείας. Ομως, όπως για όλους, είναι μια πολύ δύσκολη συγκυρία και για την Τοπική Αυτοδιοίκηση» διευκρινίζει η κυρία Γαρμπή και αναφέρει ότι «οι ανάγκες των ανθρώπων δεν περιορίζονται στα τρόφιμα. Χρειάζονται υποστήριξη, κάποιον να μιλήσουν. Το βασικό πρόβλημα του κόσμου είναι ότι δεν έχει δουλειά και το Παντοπωλείο δεν μπορεί να βοηθήσει σε αυτό».
Πηγή: Εφ. Δημοκρατία
(Κώστας Καντούνης)