«Κύριε Τρικούπη, δηλώ διά της επιστολής μου ότι την προσεχή Κυριακή η οικογένειά μου, αποτελούμενη εκ τεσσάρων ψηφοφόρων μελών, θα σας ψηφίσει ήτις και ανήκεις εις υμάς προ πολλών ετών».
Το παραπάνω γράμμα, που ανήκει σε έναν φανατικό τρικουπικό και χρονολογείται στις αρχές του 20ού αιώνα, είναι μόνο ένα από τα 170 αρχεία-ντοκουμέντα που από την προσεχή Δευτέρα θα εκτίθενται στην Ελληνοαμερικανική Ενωση σε μια άκρως ενδιαφέρουσα παρουσίαση που βάζει στο μικροσκόπιο τη σχέση των Ελλήνων με τους πολιτικούς και τους πολιτειακούς θεσμούς.
«Αρχεία, πολίτες και πολιτικοί. Εκθεση αρχειακού υλικού. Μια άλλη ανάγνωση της σχέσης πολιτών και πολιτικών», ο τίτλος της έκθεσης, για την οποία βγήκαν για πρώτη φορά από τα σεντούκια του κράτους μοναδικά έγγραφα ιδιαίτερης σημασίας και σπουδαιότητας.
Οπως τονίζουν και οι διοργανωτές της έκθεσης (τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και η Ελληνική Αρχειακή Εταιρεία), στόχος της είναι να δει το κοινό πώς αντιλαμβάνονταν οι απλοί άνθρωποι τη σχέση τους με την πολιτική και τους εκπροσώπους της. Γι' αυτό και τα έγγραφα που επελέγησαν για να πάρουν την θέση τους στις προθήκες της Ελληνοαμερικανικής Ενωσης είναι αρχεία που διατρέχουν όλον τον 20ό αιώνα, από το 1900 έως και το 2009.
«Χοριατοπούλα»
«Μεγαλειόταται Βασιλεύ Κωνσταντίναι, καλημέρα σας. Εδώ και αρκετό διάστημα σκεπτόμουν να σας γράψω, αλλά επειδή είμαι απλή και αμόρφοτη χοριατοπούλα, διστάζω να σας γράψω». Ετσι ξεκινάει την επιστολή της προς τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο μια νεαρή γυναίκα, τον Φεβρουάριο του 1967, ζητώντας του εν συνεχεία να της αποστείλει και μια δική του φωτογραφία για να τη... συντροφεύει στην ξενιτιά. Αυτό το γράμμα αποτελεί μέρος του αρχείου των ανακτόρων, το οποίο παραδόθηκε πλήρες πριν από το πραξικόπημα του '67.
Ιδιου ύφους ήταν και η επιστολή με πρωτοχρονιάτικες ευχές που απέστειλαν προς τη βασίλισσα Φρειδερίκη, «τη δεύτερή τους μάνα», όπως γράφουν χαρακτηριστικά, τα κορίτσια της Παιδοπόλεως Μερίμνης. Οι ευχές είναι γραμμένες σε υπόδειγμα κάρτας της Προνοίας Βορείων Επαρχιών της Ελλάδος.
Εκτός από τα μέλη όμως της πρώην βασιλικής οικογένειας, στο... στόχαστρο των επιστολογράφων μπήκαν τόσο οι Πρόεδροι όσο και οι πρωθυπουργοί της χώρας, προς τους οποίους κάποιες φορές τα αιτήματα είχαν και πελατειακό περιεχόμενο.
«...Μήπως θα ήταν εύκολο για σας να τη βάζατε σε κανένα νοσοκομείο σαν τραπεζοκόμα ή σαν καθαρίστρια, δεν έχω μεγάλες απαιτήσεις, αρκεί να εξασφαλίσει το μέλλον της, να ησυχάσω κι εγώ» γράφει μια πολύτεκνη μητέρα το 2004 στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο. Να σημειωθεί ακόμη ότι, εκτός από τα έγγραφα, στην παρουσίαση περιλαμβάνονται και σπάνιες φωτογραφίες εποχής.
Συναισθήματα πόνου και αγωνίας
Σύμφωνα με τους διοργανωτές, επέλεξαν τα έγγραφα με καθαρά τεχνικά κριτήρια, αποφεύγοντας να εστιάσουν σε αρχεία και επιστολές οι οποίες εκφράζουν την έννοια της πελατειακής συναλλαγής. Οπως θα αντιληφθεί κανείς, πάντως, μέσα από τα 170 ντοκουμέντα τα συναισθήματα που αναδύονται είναι ο πόνος και η απογοήτευση. Χαρακτηριστικό είναι ακόμη ότι όλα αποτελούν αιτήματα απλών ανθρώπων, στα οποία αποτυπώνεται η αγωνία τους για το μέλλον.
Να σημειωθεί ότι το πλούσιο αυτό υλικό έχει αναλάβει να στήσει στους χώρους της Ελληνοαμερικανικής Ενωσης ο γνωστός και καταξιωμένος σκηνογράφος Γιάννης Μετζικώφ.
Info: Η έκθεση με τίτλο «Αρχεία, πολίτες και πολιτικοί» θα εγκαινιαστεί στην Ελληνοαμερικανική Ενωση (Μασσαλίας 22, Αθήνα) την προσεχή Δευτέρα και θα διαρκέσει έως και τις 9 Νοεμβρίου.
Πηγή: Εφ. Δημοκρατία
(Γιώτα Βαζούρα)