«Μαμά, βγαίνω έξω». «Πού θα πας πάλι; Διάβασες;». Το βροντερό χτύπημα της πόρτας άφησε το ερώτημα αναπάντητο και τη μάνα του «οργισμένου» εφήβου απελπισμένη για άλλη μία φορά.
Σκηνές σαν αυτή δεν είναι σπάνιες. Εκτυλίσσονται καθημερινά σε χιλιάδες ελληνικά σπίτια, προκαλώντας μικρά οικογενειακά δράματα που ξεχνιούνται μόλις ο «άσωτος» υιός (ή θυγατέρα) επιστρέψει. Μέχρι τότε, όμως, η αγωνία των γονιών χτυπάει κόκκινο. Οι περισσότεροι το υπομένουν. Άλλοι πάλι αναλαμβάνουν δράση και αποφασίζουν να παρακολουθήσουν τον... φυγάδα. Οχι τρέχοντας πίσω του. Απλά ανοίγοντας το κινητό τους.
Τα τελευταία χρόνια ξεπηδούν σαν τα μανιτάρια οι εφαρμογές (apps) για κινητά τηλέφωνα που επιτρέπουν στους χρήστες να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή πού βρίσκεται ο κάτοχος μιας άλλης συσκευής – εν προκειμένω το παιδί τους. Τα περισσότερα από αυτά τα προγράμματα είναι δωρεάν ή κοστίζουν ελάχιστα, προσφέροντας όμως πολλά: από τη δυνατότητα να παρακολουθήσει κάποιος το παιδί του σε κάθε του βήμα, μέχρι το να πληροφορηθεί την ταχύτητα με την οποία κινείται – και, άρα, να μάθει αν έχει πάει πράγματι μια βόλτα μέχρι την πλατεία ή αν μπήκε στο λεωφορείο και... έβαλε πλώρη για πιο μακρινούς προορισμούς.
Η χρήση των εφαρμογών εντοπισμού – που εσχάτως παρατηρείται και στην Ελλάδα – εκμηδενίζει την απόσταση μεταξύ του παιδιού και του γονιού, εγκυμονεί όμως τον κίνδυνο να διευρύνει το αιώνιο χάσμα των γενεών, ιδίως αν το παιδί δεν γνωρίζει ότι παρακολουθείται από τους ίδιους τους γονείς του και το ανακαλύψει αργότερα. Είτε από περιέργεια, είτε από ανασφάλεια, είτε από έλλειψη εμπιστοσύνης, όλο και περισσότεροι γονείς στρέφονται προς τα προγράμματα αυτά, θεωρώντας ότι αν γνωρίζουν – με... ντοκουμέντα – πού βρίσκεται ο γιος ή η κόρη τους, θα έχουν το κεφάλι τους ήσυχο.
«Τον τελευταίο χρόνο έχουμε διαπιστώσει ότι αυτές οι εφαρμογές χρησιμοποιούνται και στην Ελλάδα από γονείς που θέλουν να ξέρουν πού είναι το παιδί τους. Δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία, ωστόσο είναι βέβαιο ότι η χρήση παρόμοιων προγραμμάτων γίνεται πλέον και στη χώρα μας», λέει στα «ΝΕΑ» η δρ Βερόνικα Σαμαρά, συντονίστρια του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου. Η πρακτική της «κατασκοπείας» ανηλίκων από τους κηδεμόνες τους είναι ήδη της μόδας σε αρκετές χώρες του εξωτερικού. Η χρήση των εφαρμογών εντοπισμού ευνοείται από την ίδια την πραγματικότητα: η διείσδυση των κινητών τηλεφώνων στα παιδιά και τους εφήβους είναι τόσο μεγάλη, ώστε ήταν θέμα χρόνου να δημιουργηθούν εργαλεία που επιτρέπουν στους γονείς να παρακολουθούν τα παιδιά τους μέσα από τις συσκευές που οι ίδιοι τους έδωσαν.
Η πιο πρόσφατη έρευνα του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου (στοιχεία 2011) καταδεικνύει ότι τα κινητά τηλέφωνα έχουν πλέον μπει και στο... νηπιαγωγείο (σε ποσοστό 1% των νηπίων). Στο δημοτικό σχολείο το ποσοστό εκτοξεύεται στο 36%, ενώ η χρήση των κινητών τηλεφώνων από τους μαθητές γυμνασίου και λυκείου υπερβαίνει το 80% (στο λύκειο αγγίζει το 100%).
Το ελληνικό Ιντερνετ έχει κατακλυστεί από διαφημίσεις εταιρειών που πωλούν εφαρμογές παρακολούθησης κινητών τηλεφώνων, κινούμενες στα όρια της παρανομίας. «Είναι το απόλυτο λογισμικό κατασκόπων για κινητό τηλέφωνο που καταγράφει κάθε δραστηριότητα σε πραγματικό χρόνο. Έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους ανθρώπους να αποκαλύψουν την αλήθεια για τα παιδιά, τους υπαλλήλους τους ή οποιονδήποτε άλλον», αναφέρεται σε μία από αυτές τις καταχωρίσεις.
Η αγωνία πολλών γονιών να ανακαλύψουν τι κάνει το βλαστάρι τους στην ιδιωτική του ζωή δεν αποτελεί σημείο των καιρών. Αρχικά έψαχναν τα συρτάρια του παιδιού τους όταν εκείνο έλειπε στο σχολείο, προσευχόμενοι να μην ανακαλύψουν κάτι που θα τους αναστατώσει. Στη συνέχεια προσπαθούσαν να διαβάσουν στα κρυφά τα μηνύματά του στο κινητό. Εσχάτως αρκετοί έχουν βαλθεί να μάθουν τι – και σε ποιους – γράφει το παιδί τους στο facebook.
Όσο προοδεύει η τεχνολογία τόσο περισσότερες λύσεις για να ικανοποιηθεί η περιέργειά τους (ή το ενδιαφέρον τους) προκύπτουν. Πόσο θεμιτό είναι όμως να κατασκοπεύει κάποιος το παιδί του; «Καθόλου, στην περίπτωση που το παιδί δεν το ξέρει», απαντά η Βερόνικα Σαμαρά. «Αν οι γονείς κρίνουν ότι πρέπει να εγκαταστήσουν μια τέτοια εφαρμογή στο κινητό της κόρης ή του γιου τους, οφείλουν προηγουμένως να τους ενημερώσουν. Κινήσεις τύπου Τζέιμς Μποντ μόνο ζημιά μπορεί να προκαλέσουν».
Η χρήση λογισμικού παρακολούθησης χωρίς τη συναίνεση του υποκειμένου είναι εξ ορισμού παράνομη. Ακόμη και όταν πρόκειται για το παιδί μας; «Δικαίωμα στην ιδιωτικότητα έχουν ασφαλώς και οι ανήλικοι. Αλλά και οι γονείς έχουν δικαίωμα στην προστασία και στον – εντός λογικών πλαισίων – έλεγχο του παιδιού τους», σημειώνει η συντονίστρια του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου.
Τι γίνεται στην περίπτωση που ο ανήλικος αρνηθεί να εγκαταστήσει το λογισμικό στο κινητό του; «Ο γονιός, εφόσον έχει αποφασίσει ότι θα το κάνει, πρέπει να επιμείνει και να πει στο παιδί του: "Σε αφήνω να έχεις κινητό, αλλά με τον όρο να μπορώ να ξέρω πού είσαι". Από την άλλη πλευρά, οι γονείς δεν πρέπει να κάνουν κατάχρηση αυτής της λειτουργίας, κατασκοπεύοντας διαρκώς το παιδί τους», εξηγεί η κ. Σαμαρά.
Η αμερικανίδα δημοσιογράφος Μόλι Ουίλιαμς, η οποία παραδέχθηκε δημοσίως ότι είναι «μια πολύ αδιάκριτη μαμά», έγραψε στην εφημερίδα «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» όπου εργάζεται ότι χρησιμοποιεί εφαρμογές εντοπισμού των παιδιών της. «Πρόσφατα πήγα την έφηβη κόρη μου στο κέντρο όπου θα συναντούσε τους φίλους της για να δειπνήσουν. Αργότερα, όταν έλεγξα την εφαρμογή παρακολούθησης στο τηλέφωνό μου, διαπίστωσα ότι η κόρη μου ήταν στο πάρκο. Τι δουλειά είχε ένας έφηβος στο πάρκο μες στη νύχτα; Της έστειλα μήνυμα για να μάθω. "Κάνουμε κούνια!", μου απάντησε».
Άλλοι γονείς είναι πιο επιφυλακτικοί στη χρήση τέτοιων εφαρμογών. «Ομολογώ ότι με δελεάζει η ιδέα να μπορώ να ξέρω ανά πάσα στιγμή πού βρίσκεται το παιδί μου. Ωστόσο δεν νομίζω ότι θα εγκαθιστούσα ένα τέτοιο πρόγραμμα. Θα ήταν σαν να φακέλωνα το ίδιο μου το παιδί», λέει στα «ΝΕΑ» ο 43χρονος αυτοκινητιστής Ανδρέας Μήτσης, πατέρας δύο αγοριών επτά και εννέα ετών.
Την προσοχή στο θέμα του «φακελώματος» εφιστά και η Βερόνικα Σαμαρά: «Μας απασχολεί ιδιαίτερα το ζήτημα της παρακολούθησης μέσα από συστήματα εντοπισμού θέσης (GPS). Είναι πιθανό εκτός από εμάς να παρακολουθεί και κάποιος άλλος το παιδί μας. Καλό θα ήταν να μην έχουμε συνεχώς ενεργοποιημένο το GPS».
Τελικά, πρέπει ή όχι να εγκαθιστούμε προγράμματα παρακολούθησης στα κινητά των παιδιών μας; «Αν υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ του γονιού και του παιδιού, όλα τα υπόλοιπα περιττεύουν», απαντά η κ. Σαμαρά.
Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ