Ο πελεκάνος είναι το γένος των μεγαλόσωμων υδρόβιων πουλιών που περιλαμβάνουν την οικογένεια Πελεκανίδες. Χαρακτηρίζεται από τον μακρύ του λαιμό και το μεγάλο ράμφος, που χρησιμοποιεί για να πιάνει τη λεία του και να στραγγίζει το νερό πριν το πιει.
Παρατηρείται σε πολλές, κυρίως εύκρατες, περιοχές της γης. Ζει σε υγρούς τόπους, όπως παραθαλάσσια μέρη και σε πολλά ποτάμια και λίμνες. Το όνομά του προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη πέλεκυς (τσεκούρι) και κατά την κλασική εποχή χρησιμοποιούνταν για να προσδιορίσουν τον πελεκάνο, αλλά και τον δρυοκολάπτη.
Απολιθώματα που έχουν βρεθεί στη Γαλλία δείχνουν μια εξελικτική στάση στο γένος, εδώ και τουλάχιστον 30 εκατομμύρια χρόνια, αφού από το καλά διατηρημένο ράμφος φαίνονται μορφολογικά πανομοιότυποι με τους σημερινούς πελεκάνους.
Είναι από τα μεγαλύτερα πουλιά του κόσμου και έχουν μεγάλο ράμφος και ένα χαρακτηριστικά μακρύ λαιμό. Το κάτω μέρος του ράμφους τους αποτελείται από έναν ελαστικό και ευρύχωρο θύλακα, ο οποίος χρησιμοποιείται για να παγιδεύει ψάρια και σε ορισμένες περιπτώσεις νερό της βροχής.
Οι δυνατές, μεγάλες φτερούγες του, η μικρή ουρά του και τα κοντόχοντρα αλλά δυνατά του πόδια, τον διευκολύνουν στο γρηγορότερο κολύμπι. Το βάδισμα του όμως θα το χαρακτήριζε κάποιος άτσαλο και πολύ "βαρύ". Το πιο συνηθισμένο χρώμα είναι το λευκό αλλά τα φτερά του έχουν χρώμα γκρίζο ή και μαύρο.
Τα θηλυκά γεννούν από τρία με πέντε αβγά κάθε χρόνο. Ο χρόνος επώασης των αβγών είναι ένας μήνας περίπου. Τα μικρά όταν εκκολαφθούν έχουν χρώμα μαύρο και είναι γυμνά (χωρίς πούπουλα). Η στοργή του πελεκάνου για τα μικρά του είναι ευρέως γνωστή καθώς και στην αρχαία Ελλάδα ήταν σύμβολο της μητρικής αυτοθυσίας.
Είδη
Τα είδη πελεκάνου που ζουν στην Ελλάδα είναι ο κοινός πελεκάνος ή ροδοπελεκάνος και ο πελεκάνος ουλότριχος ή αργυροπελεκάνος. Πρόκειται για σπάνια είδη, καθώς δυσκολεύονται να βρουν κατάλληλους τόπους για να ζευγαρώσουν και να φτιάξουν τη φωλιά τους.
Κοινός πελεκάνος
Το μέγεθος του κοινού πελεκάνου είναι συνολικά 1,8μ. και το άνοιγμα των φτερών του είναι από 2,5μ. και πάνω.Το ράμφος του είναι αρκετά μεγάλο καθώς έχει μήκος 40εκ. και η ουρά του μπορεί να χαρακτηριστεί μεγάλη καθώς είναι μισή από το ράμφος του,δηλαδή 20εκ.
Αργυροπελεκάνος
Ο αργυροπελεκάνος είναι πιο μικρόσωμος και επίσης μπορεί κανείς να τον αποκαλέσει με τα ονόματα "σακάς" και "πελεκάνι". Έχει σγουρά φτερά στον λαιμό και στην ινιακή περιοχή.
Άλλα είδη
Σχετικά με τα υπόλοιπα είδη πελεκάνων τα πιο γνωστά είναι ο γκρίζος πελεκάνος (Pelecanus rufescens) που ζει στην Αφρική και την Ν.Ασία και ο αποκαλούμενος καφέ πελεκάνος (Pelecanus occidentalis) που συναντάται στις νοτιοανατολικές περιοχές των Η.Π.Α. και στα αρχιπελάγη των Μπαχάμας και των Αντιλλών.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΟΜΑΚΟΣ